როგორ გამოვასახლოთ ბინიდან თაღლითი მდგმურები სასამართლოს გარეშე

ბოლო დროს უძრავი ქონების მეპატრონეები ხშირად ჩივიან იმის გამო, რომ ისინი საკუთარი ბინებიდან მდგმურებს ვერ ასახლებენ.

ალბათ ბევრს ჰგონია, თუ გამქირავებელსა და მოგირავნეს შორის გაფორმდება ხელშეკრულება, თუ იქ მხარეების უფლებები მკაფიოდ გაიწერება, პრობლემა აღარ იქნება, მაგრამ ირკვევა, რომ თავად სახელმწიფო ვერ იცავს ასეთი ადამიანების ინტერესს; კანონმდებლობაში არსებული ხარვეზის გამო, ისინი თავიანთი უფლებების დაცვას ვეღარ ახერხებენ.

ჟურნალისტი თეა ხურცილავა ჟურნალ „გზაში“ დეტალურად გთავაზობთ ინფორმაციას, როგორ გამოვასახლოთ ბინიდან თაღლითი მდგმურები სასამართლოს გარეშე

ბოლო პერიოდში გამქირავებლები წუხან ბინის ქირის არ გადახდის გამო, ვერც ბინიდან ასახლებენ მდგმურებს. არადა, საქართველოში ბევრი ადამიანი სწორედ ამ გზით მიღებული შემოსავლით ცხოვრობს, ბევრი მათგანი სახელმწიფოს წინაშეც პირნათელია და მოგების გადასახადსაც პატიოსნად იხდის.

პრობლემა 2011 წლიდან, ანუ მას შემდეგ შეიქმნა, რაც კანონი შეიცვალა და დღეს, როცა ბინის მფლობელი დახმარებისთვის პოლიციას მიმართავს, მას სასამართლოში ამისამართებენ, სადაც საქმის წარმოება შესაძლებელია წლობით გაგრძელდეს. ცნობილია ისიც, რომ ასეთი დავების დროს პირველი ინსტანციის გადაწყვეტილება დაუყოვნებლივ აღსრულებას ექვემდებარება და სხვა ინსტანციებისთვის ლოდინი საჭირო არ არის, მაგრამ მხოლოდ ერთმა ინსტანციამ საქმე რომ განიხილოს, ამას მინიმუმ ერთი წელი სჭირდება, ამ პერიოდში კი ბინაში არაკეთილსინდიერი ადამიანი თავისუფლად ცხოვრობს. მართალია, ამ შემთხვევაში კანონი ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნასაც ითვალისწინებს, მაგრამ თუ დამქირავებელს ქონება საერთოდ არ გააჩნია, სასამართლო გადაწყვეტილების მიუხედავად, თანხის ამოღება მისგან ვერ მოხდება. 

ბინის მეპატრონე მარინა გ. დაზარალებულია, მას 5 თვეა ბინის ქირას არ უხდიან:

- ბინა გავაქირავე უცხოელებზე. სამაკლერო კომპანიამ ერთი თვის ქირა წაიღო და მერე ყველანაირი პასუხისმგებლობა მოიხსნა. ოთხი თვე იხდიდნენ ქირას და შემდეგ შემიწყვიტეს. 5 თვეა, ჩემს სახლში უფასოდ ცხოვრობენ და არც აპირებენ გამოსვლას. მას ქართველი ადვოკატი ჰყავს, რომელმაც კარგად იცის კანონში არსებული ხარვეზი და ყველაფერში ეხმარება. პატრული გამოვიძახე იმ იმედით, რომ დამეხმარებოდა, მაგრამ განმიცხადეს, რომ ბინაში უკანონოდ მყოფი ხალხის შეწუხების უფლება არ მაქვს და მხოლოდ სასამართლოს გზით შემიძლია ვიდაvო. სამართალი სად ვიპოვო? ხელშეკრულებაში გარკვევით წერია, თუ 5 დღეს გადაცდებოდა ბინის ქირა, იქაურობა უნდა დაეცალათ. სასამართლოში სარჩელი შევიტანე, მაგრამ მეუბნებიან, რომ მოსამართლეს უამრავი საქმე აწერია და შეიძლება ოქტომბერში განიხილოს ჩემი საქმე ან კიდევ მეტად გადაიწიოს დრომ. ასე შეიძლება უსასრულოდ გაგრძელდეს და მან უფულოდ იცხოვროს ჩემს ბინაში. გამაგებინეთ, თაღლითებს ყველაფრის უფლება აქვთ? მე როგორ დავიცვა ჩემი უძრავი ქონება და ჩემი ინტერესები? რატომ არ მიცავს სახელმწიფო?..

მართალია, დღეს ბევრი ადამიანი იმედგაცრუებულია და მათ ყველა სასამართლოში ამისამართებს, მაგრამ ბინის მესაკუთრეებს ადვოკატი გიგი სისვაძე უხსნის სასამართლოს გვერდის ავლით როგორ შეძლებენ გამოასახლონ ბინიდან არაკეთილსინდისიერი მდგმურები.

ადვოკატი გიგი სისვაძე:

- ეს პრობლემა საქართველოში წლებია აქტუალურია. მას შემდეგ, რაც ჭარბად არის უცხოელების შემოდინება, განსაკუთრებით რუსეთიდან, ბელორუსიდან და უკრაინიდან, პრობლემა კიდევ უფრო მეტად გამწვავდა. 2011 წლამდე ნებისმიერ დროს შეეძლო მესაკუთრეს ნებისმიერი პირი გამოეყვანა მისი ბინიდან შინაგან საქმეთა მაშინდელი მინისტრის ბრძანების საფუძველზე. ამისთვის არ სჭირდებოდა სასამართლო დავა და არც იმის დადგენა, სამართლიანად იყო ეს პირი იქ თუ არა. მხოლოდ მესაკუთრის განცხადება გახლდათ საჭირო და პოლიციის მეშვეობით ბინიდან ნებისმიერ დროს გამოასახლებდნენ იქ მყოფს. 2012 წელს ეს ყველაფერი შეიბოჭა, მიზეზი სამევახშეო საქმიანობა გახდა. ძალიან აქტუალური იყო მევახშეობა მაშინაც და დღესაც ასეა, სამწუხაროდ. 2011 წლამდე მევახშეები გასცემდნენ სესხებს შეჭირვებულ ოჯახებზე და ვინც ვერ ახერხებდა დავალიანების გადახდას, მათ ბინებს თავად იფორმებდნენ, შემდეგ პირდაპირ ახდენდნენ მობინადრეების გამოსახლებას და სწორედ ამიტომ შეიცვალა ეს წესი. 2012 წლიდან უკვე გაუჭირდათ მევახშეებს მსგავსი თაღლითობა. გაუქმდა შს მინისტრის მოქმედი ბრძანება და უკანონო ფლობიდან ნივთის გამოთხოვის საკითხს უკვე სასამართლო წყვეტს.

- მაგრამ ვიცით ისიც, როგორ იწელება სასამართლოში პროცესები, ამით კი ბინის მესაკუთრე ზარალდება...

- ასეთ სარჩელს საგამონაკლისო წესი აქვს. პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილება დაუყოვნებლივ აღსასრულებლად მიექცევა. რომც გაასაჩივროს მოწინააღმდეგემ აპელაციაში, უზენაესს სასამართლოშიც რომ წავიდეს, ეს არ აჩერებს გამოსახლების პროცესს. ასევე, ამ დავის განხილვას კანონით აქვს ძალიან შემჭიდროებული ვადები. პროცესუალურად მაქსიმუმ, 6 თვეში უნდა დასრულდეს დავა სასამართლოში, თუმცა, ამ პირობებს ვერ იცავს სასამართლო გადატვირთულობიდან გამომდინარე და პროცესი დროში იწელება. ცხადია, არაკეთილსინდისიერი ადამიანები ამით სარგებლობენ...

- ხომ არ არსებობს რაიმე მეთოდი, რომ ადამიანმა სასამართლოს გარეშე გაასახლოს საკუთარი ბინიდან ის მდგმური, რომელიც ბინის ქირას არ იხდის?

- ჩვენ მივმართავთ რამდენიმე ხერხს, რომ ეს უკანონობა მყისიერად და ეფექტიანად აღმოიფხვრას, პრობლემა სასამართლოს გარეშე მოგვარდეს. 2016 წლის პირველ მარტს შს მინისტრმა გამოსცა 75-ე ბრძანება და დაამტკიცა წესი, რაც ეხება "საცხოვრებელი სახლიდან ან ბინიდან, ან სხვა მფლობელობიდან უკანონო მფლობელის და მასთან მყოფი პირების გამოსახლება-გამოყვანას". ეს წესი განსაზღვრავს მართლზომიერი მფლობელის მოთხოვნის შემთხვევაში, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 160-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის ჩადენის შესახებ დასაბუთებული ვარაუდის არსებობისას საცხოვრებელი სახლიდან/ბინიდან ან/და სხვა მფლობელობიდან უკანონო მფლობელისა და მასთან მყოფი პირის/პირების გამოსახლების პროცედურებს. ბინის მფლობელის უფლების დარღვევა ისჯება საქართველოს სს კოდექსის 160-ე მუხლით. ამ მუხლის ფარგლებში პოლიციაში სპეციალური განაცხადი ივსება. მართლზომიერმა მფლობელმა განცხადება უნდა წარუდგინოს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს იმ ტერიტორიულ ორგანოს, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზეც არის განთავსებული თავის მართლზომიერ მფლობელობაში არსებული ქონება. უნდა მიუთითოს გვარი, სახელი და პირადი ნომერი, საკონტაქტო მონაცემები, იურიდიული პირის შემთხვევაში – მისი სახელწოდება, მისამართი, საიდენტიფიკაციო ნომერი, საკონტაქტო მონაცემები, სახელმწიფო ან ავტონომიური რესპუბლიკის ორგანოსა და მუნიციპალიტეტის შემთხვევაში – მისი ზუსტი სახელწოდება, უკანონო მფლობელობაში არსებული ქონების ზუსტი ადგილმდებარეობა, მოთხოვნის შინაარსი; თუ უკანონო მფლობელის შესახებ ფლობს ინფორმაციას, ესეც უნდა მიუთითოს და განცხადებას დაურთოს მართლზომიერი მფლობელობის დამადასტურებელი დოკუმენტი, ხოლო უძრავი ქონების შემთხვევაში აგრეთვე – საკადასტრო რუკა, საკადასტრო გეგმა ან/და საინვენტარიზაციო გეგმა... 5 დღის ვადაში პოლიცია იღებს გადაწყვეტილებას. ბინაში უკანონოდ მყოფ პირს გამოსახლებისთვის აძლევს 5 დღის ვადას და თუ ამ დროში არ გამოვა, მაშინ პოლიციას უფლება აქვს გამოიყენოს ძალა და გამოასახლოს ისინი. ეს მეთოდი პირდაპირ არის გაწერილი ბრძანებულებით და სასამართლოზე ბევრად ეფექტურია, რადგან სასამართლო დავა რომ დასრულდეს, მინიმუმ ერთწლიანი პერიოდი სჭირდება. ეს პროცესი დროში გაიწელება, რაც მომაკვდინებელია ფართobის მესაკუთრეებისთვის. ამიტომ ჩვენ პრაქტიკაში ამ ბრძანებას ვიყენებთ და გამოსახლებას ვითხოვთ. რაოდენ უცნაურიც უნდა იყოს, თბილისში არსებული პოლიციის სამმართველოები მინისტრის ამ ბრძანებას არ იცნობენ. ვერ ხვდებიან, ამ დროს რა უნდა გააკეთონ და როცა უთითებ კონკრეტულ ბრძანებაზე, ეს მათთვის სიახლეა და გეუბნებიან, - წადი სასამართლოში, იქ გადაწყვიტე ეს დავაო. თუ იურისტი იმარჯვებს, მიუტანს ბრძანებას, გაუხაზავს და აჩვენებს რა წერია, მაშინ პოლიცია იწყებს სპეციალურ ღონისძიებებს, რომელიც რეგულირებულია გამოსახლებასთან დაკავშირებით ამ ბრძანებით.

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი რამ: სამოქალაქო კოდექსში წერია, რომ მესაკუთრე, როგორც ბინის მფლობელი და უძრავი ქონებით მოსარგებლე, ვალდებულია დაიცვას მისი კუთვნილი ქონება ნებისმიერი მესამე პირისგან. ასე რომ, ჩვენ მაგალითად, ველოდებით, როდის გამოვა ბინიდან არაკეთილსინდისიერი პირი ან ვქმნით რაღაც გარემოებას, რომ ის როგორმე გამოვიდეს და მოულოდნელად ვახდენთ ბინაში შესვლას, აღწერას იქ არსებული ნივთების, ამის ვიდეოკამერაზე დაფიქსირებით, დასურათებით და მისი ნივთები გაგვაქვს გარეთ, ეს ობიექტი აგვყავს კერძო დაცვის მეთვალყურეობის ქვეშ. განაგრძეთ კითხვა