1751279040

NASA-ს მწყობრიდან გამოსული ზონდი მოულოდნელად „გაცოცხლდა“ და აფეთქდა - როგორ გახდა ეს შესაძლებელი?

კურტინის უნივერსიტეტის (ავსტრალია) ასტრონომების მიერ დაფიქსირებულმა განსაცვიფრებელმა ენერგიის აფეთქებამ სამეცნიერო საზოგადოება შოკში ჩააგდო: 1964 წელს გაშვებული და 1967 წელს ექსპლუატაციიდან ამოღებული მოწყობილობა მოულოდნელად ენერგიის იმპულსის მემილიარდედ წამში „გაცოცხლდა“, წერს The Independent.თავდაპირველად, მკვლევრებმა ივარაუდეს, რომ იმპულსი პულსარიდან ან უცნობი კოსმოსური ობიექტიდან მოდიოდა. თუმცა, აღმოჩნდა, რომ წყარო გაცილებით ახლოს იყო.„აფეთქების ადგილამდე 4500 კმ მანძილი მიუთითებს, რომ აფეთქების წყარო დედამიწის თანამგზავრი იყო.“სავარაუდო მიზეზი იყო ელექტროსტატიკური ან პლაზმური განმუხტვა, რომელიც გამოწვეული იყო მიკრომეტეოროიდის ან კოსმოსური ნამსხვრევების ნაწილის შეჯახებით.როგორ გახდა ეს შესაძლებელი?კოსმოსური ხომალდები კოსმოსურ პლაზმასთან ურთიერთქმედებისას წლების განმავლობაში აგროვებენ ელექტრონულ მუხტს. ასეთი ელექტრული ძაბვა შეიძლება გახდეს მყისიერი, თუმცა ძლიერი განმუხტვის წყარო.როდესაც საკმარისი ძაბვა მიიღწევა, ელექტროსტატიკური განმუხტვა ხდება, როგორც წესი, კოსმოსური ხომალდის მიმდებარე ზედაპირებს/მასალებს შორის. ამჯერად, იმპულსი ულტრამოკლე იყო - წამის მხოლოდ მემილიარდედი ნაწილი - მაგრამ მისი სიძლიერე ღამის ცაზე სხვა სიგნალებს აჭარბებდა.რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი?ინციდენტი ახალ კითხვებს ბადებს თანამგზავრების უსაფრთხოებასთან და კოსმოსური მონიტორინგის აღჭურვილობის განახლების აუცილებლობასთან დაკავშირებით. მკვლევრები თვლიან, რომ ასეთი მოვლენები შეიძლება ხშირი იყოს - უბრალოდ, ჩვენ არ გვაქვს მათი აღმოჩენის ტექნოლოგია.„ჩვენ ვვარაუდობთ, რომ აფეთქება გამოწვეული იყო ელექტროსტატიკური განმუხტვით ან შესაძლოა მიკრომეტეოროიდის დარტყმით და გვჯერა, რომ ასეთი მოვლენები შეიძლება შედარებით ხშირი იყოს“, - ამბობენ ავტორები.

1751268404

მეცნიერებმა სეისმური ტალღების უჩვეულო აჩქარება დააფიქსირეს - რას წერენ გეოლოგები იდუმალ პროცესზე

NASA საგანგებო მზადყოფნაში იმყოფება დედამიწის მაგნიტური ველის ანომალური დეფორმაციის გამო. ამის შესახებ  ECONews-ი წერს. მედიის ცნობით, დეფორმაცია საფრთხეს უქმნის კოსმოსურ აპარატებს, სატელიტებს და ელექტრონულ სისტემებს ორბიტაზე. ამასთან აღნიშნულია, რომ ეს ანომალია პირდაპირ საფრთხეს არ უქმნის ადამიანების სიცოცხლეს დედამიწის ზედაპირზე — ზეგავლენა ძირითადად კოსმოსურ სივრცეს შეეხება.NASA-ს მეცნიერების მოსაზრებით, უკვე შეინიშნება ნიშნები იმისა, რომ სამხრეთ-ატლანტიკური მაგნიტური ანომალია (ЮАМА) არა მხოლოდ ფართოვდება, არამედ შესაძლოა, უახლოვდებოდეს ჩრდილოეთ ამერიკას. ამ ანომალიის ზონა მოიცავს სამხრეთ ამერიკის, სამხრეთ-დასავლეთ აფრიკის და სამხრეთ ატლანტიკის ნაწილებს. აღნიშნულ რეგიონში დედამიწის მაგნიტური ფარი სუსტდება და ნაკლებად იცავს კოსმოსურ ტექნიკას მზის მაღალი ენერგიის ნაწილაკებისგან. შედეგად, დედამიწის ორბიტაზე მოძრავი მოწყობილობებისთვის (მათ შორის, სატელიტებისა და საერთაშორისო კოსმოსური სადგურისთვის) იზრდება რადიაციული ზემოქმედების და ტექნიკური ხარვეზების რისკი.მანამდე მეცნიერებმა დააფიქსირეს სეისმური ტალღების უჩვეულო აჩქარება დედამიწის ზედაპირიდან დაახლოებით 2700 კმ სიღრმეზე. კვლევა, რომელსაც იაპონელი გეოლოგი მოტოჰიკო მურაკამი ხელმძღვანელობდა, ნათელს ჰფენს ამ იდუმალ პროცესს.ლაბორატორიულმა ექსპერიმენტებმა და კომპიუტერულმა სიმულაციებმა აჩვენა, რომ ამ ანომალიაში განსაკუთრებული როლი აქვს მინერალ პეროვსკიტის დეფორმაციას. როდესაც ის ღრმა კონვექციური პროცესების შედეგად გარკვეული მიმართულებით იცვლება და სწორდება, მას შეუძლია მნიშვნელოვნად იმოქმედოს სეისმურ ტალღებზე.  

1751008020

მორიელის შხამი, შესაძლოა, ძუძუს კიბოს მკურნალობაში დაგვეხმაროს - მეცნიერთა ახალი კვლევა

საფრანგეთში გამართულ ჯანდაცვის კონფერენცია FAPESP Week France-ზე წარმოდგენილი პირველადი შედეგების თანახმად, ამაზონის ტროპიკული ტყეების მორიელის (Brotheas amazonicus) შხამი შეიძლება გამოსადეგი იყოს ძუძუს კიბოს მკურნალობაში.მსოფლიო მოსახლეობის დაბერება, დამაბინძურებლების ზემოქმედების ზრდა და სტრესის ქვეშ მყოფი ეკოსისტემები განაპირობებს კიბოს, დემენციისა და სხვა დაავადებების მაჩვენებელთა ზრდას. ამიტომ, სამკურნალო საშუალებათა მეტი არჩევანის ძებნაში, ზოგიერთი მკვლევარი ყველაზე ნაკლებად სავარაუდო ადგილებშიც ეძებს — მაგალითად, მორიელის კუდში.ბრაზილიელ მკვლევართა ჯგუფმა პოტენციურად საინტერესო გენები ჩანერგა „ქარხანა“ ორგანიზმის დნმ-ში, რათა შეექმნა გენის პროდუქტი. ამის შემდეგ, სამედიცინო გამოყენებისთვის შეამოწმეს შედეგად მიღებული ცილები, მაგალითად, მორიელის შხამში არსებული ცილები.„ამაზონის მორიელის ამ სახეობაში გამოვავლინეთ მოლეკულა, რომელიც სხვა მორიელების შხამში არსებულთა მსგავსია და ძუძუს კიბოს უჯრედების წინააღმდეგ მოქმედებს“, — განმარტავს სან-პაულუს უნივერსიტეტის ფარმაკოლოგი ელიან კანდიანი არანტისი.მოლეკულა, სახელად BamazScplp1, ქიმიოთერაპიული პრეპარატების მსგავსად იწვევს ძუძუს კიბოს უჯრედების ნეკროზს — უჯრედების სიკვდილის პროცესს, რის შედეგადაც, უჯრედები სკდებიან.ჯერ ამ სამკურნალო საშუალების კვლევის ძლიერ ადრეული ეტაპია, მაგრამ გენებისგან მოლეკულების წარმოსაქმნელად ამ ჰეტეროლოგიური ექსპრესიის „ქარხნის“ მეთოდის გამოყენებით, მკვლევრებმა ასევე აღმოაჩინეს მოლეკულა, რომელიც ხელს უწყობს გველის შხამისა და პირუტყვის სისხლის კომპონენტისგან დამზადებული სისხლძარღვების ზრდას.„ზრდის ეს ფაქტორი ხელს უწყობს ახალი სისხლძარღვების ფორმირებას. თანაც, შესაძლებელია მისი ინდუსტრიულ მასშტაბამდე ზრდა, რადგან მისი მიღება შესაძლებელია ჰეტეროლოგიური ექსპრესიის გზით“, — ამბობს არანტისი.ჰეტეროლოგიური ექსპრესია მკვლევრებს შეიძლება დაეხმაროს ბიოაქტიური მოლეკულებისა და მათი ფუნქციების კვლევაში, ასევე ექსპერიმენტებში სხვადასხვა მუტაციებთან, რადგან შესაძლებელია სხვა ორგანიზმში მათი დიდი ოდენობით წარმოქმნა. ამ შემთხვევაში, არანტისმა და მისმა კოლეგებმა მათი ინტერესის საგანი ცილების ქარხნებად საფუვრის სახეობა (Komagataella pastoris) გამოიყენეს.ამ სახის მეთოდების გამოყენება ბუნების ფარული სამკურნალო საშუალებების აღმოჩენაში დაგვეხმარება, ყოველ შემთხვევაში იქამდე, თუ მათაც არ გავანადგურებთ.მომზადებულია agencia.fapesp.br-სა და ScienceAlert-ის მიხედვით.

1750936108

მეცნიერებმა ადამიანის ხელოვნური დნმ-ის შექმნაზე დაიწყეს მუშაობა

საერთაშორისო საქველმოქმედო ფონდში Wellcome Trust ადამიანის ხელოვნურ დნმ-ზე მუშაობა დაიწყეს. საკამათო პროექტის მიზანი ადამიანის სიცოცხლის საწყისი ბლოკების ნულიდან შექმნაა, რაც, როგორც ითვლება, მსოფლიოში პირველი მსგავსი შემთხვევაა.მკვლევრები ამ დრომდე ამ მიმართულებით მუშაობისგან ეთიკური მიზეზების გამო თავს იკავებდნენ, რადგან შიშობდნენ, რომ ამან შესაძლოა ბავშვების გენეტიკური „დაპროექტების“ სურვილი ან მომავალი თაობებისთვის მოულოდნელი შედეგები გამოიწვიოს. თუმცა ახლა ფონდში გადაწყვიტეს, რომ პროექტი გაცილებით მეტი სარგებლის მომტანი იქნება, ვიდრე ზიანის. პროექტის ბიუჯეტი საწყის ეტაპზე £10 მილიონს შეადგენს.კემბრიჯში მდებარე მოლეკულური ბიოლოგიის კვლევითი ცენტრის წარმომადგენელმა, დოქტორმა ჯულიან სეილმა, რომელიც პროექტში მონაწილეობს, BBC News-ს განუცხადა, რომ ეს კვლევა ბიოლოგიაში „შემდეგი გიგანტური გარღვევაა“.„ჩვენ ვეძებთ თერაპიებს, რომლებიც ადამიანების ცხოვრებას გააუმჯობესებს ასაკთან ერთად, რაც ჯანსაღ დაბერებას და ნაკლებ დაავადებას ნიშნავს. ჩვენი მიზანია ამ მეთოდის გამოყენებით შევქმნათ დაავადებების მიმართ მდგრადი უჯრედები, რითაც შევძლებთ დაზიანებული ორგანოების - მაგალითად ღვიძლის, გულის ან იმუნური სისტემის - აღდგენას“, - აღნიშნა მან.თუმცა, კრიტიკოსები შიშობენ, რომ ეს კვლევა გზას გაუხსნის არასაიმედო მკვლევრებს, რომელთაც სურვილი ექნებათ შექმნან „გაუმჯობესებული“ ან გენეტიკურად მოდიფიცირებული ადამიანები.ყოველი უჯრედი ჩვენს სხეულში შეიცავს მოლეკულას, რომელსაც დნმ (DNA) ჰქვია და რომელიც მასში არსებულ გენეტიკურ ინფორმაციას ინახავს. დნმ-ი შედგება მხოლოდ ოთხი პატარა ბლოკისგან - A, G, C და T, რომლებიც სხვადასხვა კომბინაციით ბევრჯერ მეორდება. გასაოცარია, მაგრამ სწორედ ამ ბლოკებშია ჩაწერილი მთელი გენეტიკური ინფორმაცია, რომელიც განსაზღვრავს, როგორები ვართ ფიზიკურად.ადამიანის გენომის პროექტმა მეცნიერებს ადამიანის ყველა გენის წაკითხვის საშუალება მისცა. ეს კვლევა კი, რომელსაც ე.წ. სინთეზური ადამიანის გენომის პროექტი (Synthetic Human Genome Project) დაარქვეს, მეცნიერებს საშუალებას მისცემს, დნმ-ის მოლეკულა ნულიდან შექმნან.მეცნიერების პირველი მიზანია შეიმუშაონ მეთოდები, რომლებიც მათ თანდათან უფრო დიდი ზომის დნმ-ის ფრაგმენტების შექმნის საშუალებას მისცემს - მანამ, სანამ სრულად სინთეზურად ერთ სრულ ადამიანურ ქრომოსომას არ ააწყობენ.შემდეგ მეცნიერები ამ ქრომოსომებზე დაკვირვებას და ექსპერიმენტების ჩატარებას შეძლებენ, რათა უკეთ გაიგონ, როგორ არეგულირებენ გენები და დნმ-ი ჩვენი სხეულის ფუნქციონირებას.ბევრი დაავადება მაშინ იჩენს თავს, როცა გენები დარღვევით ფუნქციონირებს, ამიტომ ეს კვლევები, შესაძლოა, უკეთესი მკურნალობების შემუშავების საფუძველი გახდეს.პროექტი მხოლოდ ლაბორატორიულ გარემოში წარიმართება და სინთეზური სიცოცხლის შექმნას არ ითვალისწინებს. თუმცა ტექნოლოგია მკვლევრებს ადამიანის ბიოლოგიური სისტემებზე უპრეცედენტო კონტროლის საშუალებას მისცემს.მიუხედავად იმისა, რომ პროექტის მიზანი სამედიცინო სარგებელია, მეცნიერების ნაწილი ამბობს, რომ მათ არაკეთილსინდისიერ კოლეგებს არაფერი შეუშლის ხელს ამ ტექნოლოგიის არასწორად გამოყენებაში.ედინბურგის უნივერსიტეტის ცნობილი გენეტიკოსის, პროფესორ ბილ ერნშოუს თქმით, შესაძლოა, მეცნიერებმა სცადონ ბიოლოგიური იარაღის, „გაუმჯობესებული“ ადამიანების ან თუნდაც არსებების შექმნა, რომლებიც ადამიანის დნმ-ს შეიცავენ.„ჯინი უკვე გამოშვებულია ბოთლიდან. ახლა კი შეიძლება შემოვიღოთ გარკვეული შეზღუდვები, მაგრამ თუ რომელიმე ორგანიზაცია, რომელსაც შესაბამისი ტექნოლოგია და აპარატურა აქვს, გადაწყვეტს რამის სინთეზს, არ ვფიქრობ, რომ შევძლებთ ამის შეჩერებას“, - განუცხადა მან BBC-ს.

1750932369

მეცნიერებმა ადამიანის სისხლის ახალი ჯგუფი აღმოაჩინეს, რომელიც ამ ეტაპზე, მხოლოდ ერთ ადამიანს დაუფიქსირდა

მრავალწლიანი კვლევის შემდეგ მეცნიერებმა სისხლის ჯგუფი ახალი აღმოაჩინეს, რომელიც ამ ეტაპზე მხოლოდ ერთ ადამიანს დაუფიქსირდა. აღმოჩენის შესახებ სპეციალისტებმა მილანში გამართულ სისხლის გადასხმის საერთაშორისო კონგრესზე განაცხადეს.68 წლის ქალი გვადელუპადან ამ დროისთვის ერთადერთი ცნობილი ადამიანია მსოფლიოში, რომელსაც ეს სისხლის ჯგუფი აქვს. ჯგუფს Gwada negative უწოდეს.მეცნიერებმა ქალი პირველად 2011 წელს გაიცნეს, როდესაც ის პარიზში ცხოვრობდა და ოპერაციის წინ რუტინულ ანალიზებს იტარებდა. ექიმებმა მისი სისხლის ჯგუფის განსაზღვრა ვერ შეძლეს და შესაბამისი შეწყვილებული სისხლიც ვერ მოიძებნა. იმ დროს არსებული ანალიზის მეთოდები საკმარისად განვითარებული არ იყო იმისთვის, რომ ქალის სისხლის ჯგუფის განსაზღვრა შესაძლებელი ყოფილიყო, და საქმე რვა წლის განმავლობაში ამოუხსნელი დარჩა.2019 წელს მკვლევრებმა გამოიყენეს გენების მაღალი გამტარობის სეკვენირების ანალიზი, რომელიც DNA-ის სწრაფი და ღრმა ანალიზი ჩატარების საშუალებას იძლევა. მათ თავიდან შეისწავლეს ქალის სისხლი, რასაც ორი წლის განმავლობაში დეტალური კვლევა მოჰყვა - გუნდმა მისი სრული გენომი გააშიფრა.ადამიანის სისხლის ჯგუფის სისტემები გაცილებით უფრო რთულია, ვიდრე შეიძლება გვეგონოს. ეს კლასიფიკაციები შეეხება ანტიგენებს - ცილებსა და შაქრებს, რომლებიც ერითროციტების ზედაპირზე მდებარეობს და რომლებიც ადამიანის იმუნური სისტემის მიერ აღიქმება. ავსტრიელ-ამერიკელმა ბიოლოგმა, კარლ ლანდშტაინერმა, 1901 წელს პირველმა აღწერა ყველაზე ცნობილი ABO სისტემის ჯგუფები, რაც 1930 წელს ნობელის პრემიის მოპოვებით დაუფასდა.სისხლის ჯგუფების კლასიფიკაციაში მეორე ყველაზე ცნობილი რეზუსის სისტემაა, რომელიც ეფუძნება იმას, აქვს თუ არა ადამიანის სისხლის უჯრედებს სპეციალური ანტიგენი, რომელიც „რეზუს ფაქტორის“ (Rh factor) სახელით არის ცნობილი. ამ ნიშნით ადამიანი კლასიფიცირდება როგორც Rh-დადებითი ან Rh-უარყოფითი.ABO და Rh სისტემების კომბინაცია სისხლის რვა ძირითად ჯგუფს ქმნის, რომლებიც ყველაზე ფართოდ არის ცნობილი და გამოიყენება მედიცინაში. თუმცა, სინამდვილეში არსებობს ათობით ნაკლებად ცნობილი სისხლის ჯგუფის სისტემა, რომლებიც უფრო იშვიათია და გაცილებით რთულ სტრუქტურას წარმოადგენენ.თვის დასაწყისში სისხლის გადასხმის საერთაშორისო საზოგადოებამ Gwada negative საერთაშორისო კლასიფიკაციაში შეიყვანა, როგორც რიგით 48-ე სისხლის ჯგუფი.

1750920378

მსოფლიოს უძველესი ბუმერანგი იმაზე 10 ათასი წლით ძველი აღმოჩნდა, ვიდრე აქამდე მიიჩნეოდა, მაგრამ სროლის შემდეგ უკან არ ბრუნდება

მეცნიერებისთვის ცნობილი უძველესი ბუმერანგი იმაზე უფრო ძველი აღმოჩნდა, ვიდრე მათ ადრე ეგონათ. ეს აღმოჩენა ცვლის წარმოდგენას იმაზე თუ რამდენად გამჭრიახები იყვნენ ჩვენი წინაპრები, რომლებიც ათობით ათასი წლის წინ ცხოვრობდნენ.ბუმერანგი პოლონეთში, ერთ-ერთ გამოქვაბულში 1985 წელს აღმოაჩინეს. ცოტა ხნის წინ ის მეცნიერთა ჯგუფმა პოლონეთიდან, იტალიიდან, გერმანიიდან, საფრანგეთიდან, შვეიცარიიდან და ბრიტანეთიდან დეტალურად შეისწავლა. ახალი შეფასებით, არტეფაქტის ასაკი შესაძლოა 40 ათას წელს აღწევდეს. ის გასაოცარი ოსტატობით, მამონტის ეშვისგანაა დამზადებული. მეცნიერებმა ასევე დაადგინეს, რომ სროლისას ბუმერანგი კარგად დაფრინავს, თუმცა უკან არ ბრუნდება.სავარაუდოდ, მას ნადირობისთვის იყენებდნენ, თუმცა არაა გამორიცხული, რომ ძველი ადამიანებისთვის ის კულტურულ ან მხატვრულ ღირებულებას წარმოადგენდა. შესაძლოა მას რაღაც რიტუალებშიც იყენებდნენ.თავიდან მეცნიერები ფიქრობდნენ, რომ ობიექტი 30 ათასი წლის წინ დაამზადეს, მაგრამ რადიოკარბონული დათარიღების მეთოდის გამოყენების შემდეგ დადგინდა, რომ მისი ასაკი 39 ათასიდან 42 ათას წლამდე მერყეობს.„ეს მსოფლიოში უძველესი ბუმერანგია და ერთადერთი, რომელსაც ასეთი ფორმა და სიგრძე აქვს“, - აღნიშნა სარა ტალომომ ბოლონიის უნივერსიტეტიდან. მისი თქმით, ბუმერანგი მშვენიერ წარმოდგენას გვიქმნის ძველი ადამიანების ჩვევებზე და იმაზე თუ რისი გაკეთება შეეძლოთ ჰომო საპიენსებს 42 ათასი წლის წინ.ბუმერანგები, ჩვეულებრივ, ავსტრალიის აბორიგენების კულტურასთან ასოცირდება. თუმცა ავსტრალიის ფარგლებს გარეთ აღმოჩენილი იშვიათი ბუმერანგები მიანიშნებს იმაზე, რომ მათ სხვა კონტინენტებზეც იყენებდნენ. ავსტრალიაში ნაპოვნი უძველესი ბუმერანგი დაახლოებით 10 500 წლის წინ, ხისგან არის დამზადებული.

1750854347

ლეონარდო და ვინჩის „ვერტმფრენის“ დიზაინის წყალობით, შესაძლებელია, რომ თანამედროვე დრონები ნაკლებად ხმაურიანი გახდეს

ლეონარდო და ვინჩის დიზაინის მიხედვით შექმნილი საფრენი აპარატი შეიძლება ფუნქციონალური და გაცილებით ჩუმი ყოფილიყო, ვიდრე თანამედროვე დიზაინის დრონები.ჯონს-ჰოპკინსის უნივერსიტეტის მკვლევარმა რაჯატ მიტალმა და მისმა კოლეგებმა დაადგინეს, რომ და ვინჩის „საჰაერო ხრახნი“, რომელიც მან 1480 წელს სამხედრო ინჟინრად მუშაობისას წარმოადგინა, მაგრამ არასოდეს აგებულა ან შემოწმებულა — შეიძლება ნაკლებ ენერგიას საჭიროებდეს იმავე ოდენობის ამწევი ძალის წარმოსაქმნელად, რაც ჩვეულებრივი დრონის როტორს სჭირდება.აპარატი ჰგავს არქიმედეს ხრახნს — სპირალური ფორმის ტუმბოს, რომელსაც ბრუნვისას წყალი გადააქვს. და ვინჩი წარმოიდგენდა, რომ მისი საჰაერო ხრახნის ენერგიის წყარო ადამიანები ყოფილიყვნენ, მაგრამ გამოწვევად რჩებოდა ის ფაქტი, რომ წონა მიწიდან აფრენას გაართულებდა. თუმცა, როტორის მაბრუნებელი მსუბუქი ელექტროძრავით მას მართლაც უნდა შეეძლოს ფრენა.მიტალმა და მისმა ჯგუფმა ხრახნის სიმულაცია შექმნა და ის ქარის ვირტუალურ ტუნელში მოათავსა, რათა ენახათ, როგორ იმუშავებდა ის ადგილზე ლივლივისას; შეამოწმეს ბრუნვის სხვადასხვა სიჩქარეზე და შეადარეს თანამედროვე დრონების ორფრთიან როტორს.ასე დაადგინეს, რომ საჰაერო ხრახნი იმავე ოდენობის ამწევ ძალას უნდა გამოიმუშავებდეს გაცილებით ნელა ბრუნვისას, რაც იმას ნიშნავს, რომ უნდა მოიხმარდეს ნაკლებ ენერგიას.ვირტუალური ხრახნის გარშემო მოძრავი წნევისა და ქარის ნაკადის გაზომვით, მიტალმა და მისმა ჯგუფმა ასევე გამოიანგარიშა, რამდენ ხმაურს წარმოქმნიდა ის. ასე დაადგინეს, რომ ეს ხმაური უფრო ნაკლები იყო, ვიდრე ამავე ამწევი ძალის მქონე ჩვეულებრივი დიზაინის დრონის მიერ წარმოქმნილი.„გაკვირვებული დავრჩით. ვიფიქრეთ, რომ რადგან სპირალური ფორმა რაღაც გაგებით სრულიად შემთხვევითია, უპრიანი იქნებოდა, აეროდინამიკური წარმადობა იმდენად ცუდი ყოფილიყო, რომ ვერანაირი გაუმჯობესება ვერ მიგვეღო ჩვეულებრივი ფრთებით“, — ამბობს მიტალი.მისი განცხადებით, ახლა სურთ დაადგინონ, შესაძლებელია თუ არა და ვინჩის დიზაინის ისე გაუმჯობესება, რომ გახდეს უფრო ეფექტიანი და ამავდროულად შეინარჩუნოს ხმაურის დაბალი დონე.ვინაიდან ქალაქებში დრონების გამოყენება სულ უფრო იზრდება, მაგალითად, მიტანის ან გადაუდებელი დახმარების სერვისებში, ხმაურით დაბინძურება სულ უფრო დიდი პრობლემა ხდება. ამიტომ, მკვლევრები ეძებენ როტორის ახალ დიზაინებს, რომლებიც უფრო ნაკლებ ხმაურს წარმოქმნიან იმავე ამწევ ძალაზე.თუმცა, იმის დასადგენად, მართლაც გამოსადეგი იქნება თუ არა და ვინჩის დიზაინი რეალურ სამყაროში, საჭიროა შემოწმდეს, როგორ მუშაობს ის ჰაერში ფრენისას და არა უბრალოდ ჩამოკიდებულად ლივლივისას. ასევე უნდა შემოწმდეს ისიც, როგორ იმოქმედებს წარმადობაზე როტორის დამატებითი წონა.წყარო

1750852438

ღამის კოშმარები სწრაფი დაბერებისა და ნაადრევი სიკვდილის რისკს ზრდის - კვლევა

ლონდონის იმპერიული კოლეჯისა და ბრიტანეთის დემენციის კვლევითი ინსტიტუტის მეცნიერებმა დაასკვნეს, რომ რეგულარული ღამის კოშმარები დაკავშირებულია ნაადრევი სიკვდილის უფრო მაღალ რისკისთან, ვიდრე მოწევა, სიმსუქნე, უმოძრაო ცხოვრების წესი ან არაჯანსაღი დიეტა. კვლევის შედეგები ევროპის ნევროლოგიის აკადემიის კონგრესზე წარადგინეს.სპეციალისტებმა 19 წლის განმავლობაში შეგროვებული 183 ათასზე მეტი ზრდასრული ადამიანის და 2 400 ბავშვის მონაცემები შეისწავლეს და დაადგინეს, რომ კოშმარები აუარესებს ძილის ხარისხს და ხელს უშლის უჯრედების აღდგენას, რაც ორგანიზმის დაბერებას აჩქარებს. იმ ადამიანებს, რომლებსაც თვეში მინიმუმ ერთხელ მაინც აქვთ კოშმარები, აღენიშნებოდათ ნაადრევი დაბერება - ასაკისგან, სქესისგან, ფსიქიკური მდგომარეობისგან ან ეთნიკური წარმომავლობისგან დამოუკიდებლად.სპეციალისტები აღნიშნავენ, რომ ტვინი კოშმარებზე რეაგირებს ისე, როგორც რეალურ მოვლენებზე. ეს იწვევს კორტიზოლის გამოყოფას - ჰორმონის, რომელიც უჯრედების დაბერებას აჩქარებს. ნაადრევი სიკვდილის რისკის 40%-მდე სწორედ ამ მექანიზმით არის გამოწვეული. კვლევის ავტორები ხაზს უსვამენ იმ ფაქტს, რომ კოშმარები გავრცელებული, მაგრამ გამოსწორებადი პრობლემაა. მათ თავიდან ასარიდებლად რეკომენდებულია ძილის რეჟიმის დაცვა, სტრესის შემცირება, შფოთვითი აშლილობების მკურნალობა.ეს არის პირველი კვლევა, რომელმაც დაადასტურა, რომ კოშმარები შეიძლება მიუთითებდეს დაჩქარებულ დაბერებასა და სიკვდილის რისკზე, თუნდაც სხვა ფაქტორების არსებობის შემთხვევაში.

1750843860

ასტრონავტები ინდოეთიდან, უნგრეთიდან და პოლონეთიდან საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე პირველად გაემგზავრნენ

კომპანია Axiom Space-ის მეოთხე კომერციული მისიის ფარგლებში, საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე პირველად გაემგზავრნენ ასტრონავტები ინდოეთიდან, უნგრეთიდან და პოლონეთიდან. სამი მოყვარული ასტრონავტი სადგურზე კაფსული Crew Dragon-ის ბორტზე გაემგზავრა, მისიის ხელმძღვანელი NASA-ს 65 წლის ყოფილი ასტრონავტი პეგი უიტსონია.მათმა ხომალდმა სტარტი კანავერალის კონცხიდან აიღო. ფრენის ღირებულება თითო მგზავრზე 70 მილიონ ევროს შეადგენს.საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის ისტორიის განმავლობაში მასზე 300-მდე ადამიანი იმყოფებოდა, თუმცა აქამდე არავინ ინდოეთიდან, უნგრეთიდან ან პოლონეთიდან.შუბხანშუ შუკლა ინდოეთიდან ავიაციაში მსახურობს, ტიბორ კაპუ უნგრეთიდან და სლავოშ უზნანსკი-ვისნევსკი პოლონეთიდან ინჟინრები არიან. ისინი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე დაახლოებით 2 კვირას გაატარებენ. Crew Dragon-ი სადგურზე 26 ივნისს იქნება.

1750843565

ჩინეთში, ხეხილის ბაღების ბინადარ ღამურებში ახალი საშიში ვირუსები აღმოაჩინეს

სამხრეთ-დასავლეთ ჩინეთში, იუნანის პროვინციის ხეხილის ბაღების ბინადარი ღამურების თირკმლებში უცნობი პათოგენები აღმოაჩინეს; მათ შორის ორი პათოგენი ახლოს ენათესავება ნიპაჰისა და ჰენდრას მომაკვდინებელ ვირუსებს.აღმოჩენა გააკეთეს იუნანის ენდემურ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის მკვლევარმა გუოპენგ კუანგმა, დალის უნივერსიტეტის მკვლევარმა ტიან იანგმა და მათმა ჯგუფმა. გენეტიკური ანალიზების გამოყენებით, მიკრობები მათ 10 სხვადასხვა სახეობის 142 ღამურაში გამოავლინეს. ჯამში მათ იპოვეს 20 ახალი ვირუსი, ერთი ახალი ბაქტერია და პროტოზოული პარაზიტი.შემაშფოთებელი ვირუსები ჰენიპავირუსებს ეკუთვნის, რომლებიც ცნობილია გრძელი გენომითა და მასპინძელთა ფართო დიაპაზონით. ახალ ვირუსთა გენების ნახევარზე მეტი ნიპაჰისა და ჰენდრას ვირუსებისას ემთხვევა, რომლებიც, იმის მიუხედავად, რომ ინფიცირებულ ადამიანებში მაღალი სიკვდილიანობით გამოირჩევიან — მაინც შედარებით იშვიათად გვხვდება ჩვენს სახეობაში.უცნობია, აქვს თუ არა ამ ორ ახალ ჰენიპავირუსს ღამურებიდან სხვა სახეობებში გადასვლისთვის საჭირო გენეტიკური აპარატი, მაგრამ ადამიანთა ჩვენთვის ცნობილ პათოგენებთან მათი მსგავსება უკვე ნიშნავს იმას, რომ მეცნიერები მათ ყურადღებით დააკვირდებიან.„ეს ვირუსები განსაკუთრებით შემაშფოთებელია, რადგან ისინი ძირითადად ღამურების თირკმელებში იყო თავმოყრილი — ადგილში, რომელიც შარდს აწარმოება. სწორედ ეს ფაქტია განგაშის მიზეზი, რადგან დიდია შანსი, ისინი ადამიანებში მოხვდნენ დაბინძურებული ხილის ან წყლის მეშვეობით“, — ამბობს ავსტრალიის მონაშის უნივერსიტეტის მოლეკულური ვირუსოლოგი ვინოდ ბალასუბრამანიამი, რომელიც ამ კვლევაში ჩართული არ ყოფილა.ის ფაქტი, რომ ეს ღამურები ხეხილის ბაღებში დაიჭირეს, ნიშნავს იმას, რომ ამ ვირუსებს რომ სახეობათა შორის გადახტომის უნარი ჰქონდეთ, ადამიანები და შინაური ცხოველები ადვილი სამიზნეები გახდებოდნენ.თუმცა, ღამურები ხეხილის ბაღებისთვის ძლიერ მნიშვნელოვანია — ისინი ხეებს მტვერავენ, ნიადაგს ანოყიერებენ და მწერებზე ნადირობენ. მაგალითად, ჩინეთში, მწერიჭამია ღამურების 90 პროცენტი ქვეყნის ვაშლის მწარმოებლებს წელიწადში ორი მილიარდი დოლარის დანაკარგებისგან იცავს.როგორც სიდნეის უნივერსიტეტის ვეტერინარი და ველური ბუნების ეკოლოგი ალისონ პილი აღნიშნავს:„გვაქვს ჰენდრასა და ნიპაჰის ვირუსების სხვა ევოლუციური ნათესავებიც, რომლებიც გადადების არავითარ საფრთხეს არ ფლობენ; ამიტომ, საჭიროა უფრო მეტი ლაბორატორიული კვლევა, რათა დადგინდეს ამ ახალ ვირუსთა რეალური რისკი“.წყარო

1750832626

უნიკალური ფაქტი - მეცნიერებმა ახალგაზრდა ვარსკვლავის ორბიტაზე ალკოჰოლი აღმოაჩინეს

ასტროონომებმა ახალგაზრდა ვარსკვლავის ორბიტაზე ალკოჰოლი აღმოაჩინეს. მეთანოლი და მისი იზოტოპები აღმოაჩინეს გაზებში, რომლებიც ვარსკვლავს HD 100453 აკრავს გარს. ეს ვარსკვლავი დედამიწიდან დაახლოებით 330 სინათლის წლის მანძილზე მდებარეობს. მეცნიერების განცხადებით, ეს პირველი შემთხვევაა, როცა ასეთი ახალგაზრდა ვარსკვლავის დისკოში მეთანოლის იზოტოპები დაფიქსირდა.სპეციალისტების შეფასებით, ეს აღმოჩენა შესაძლოა დაეხმაროს მათ, გაარკვიონ, როგორ წარმოიშვა სიცოცხლე დედამიწაზე.მეთანოლი სიცოცხლისტვის აუცილებელი ორგანული ნაერთების - მაგალითად, ამინომჟავების - ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილია. მანამდე მკვლევრებს უკვე ჰქონდათ აღმოჩენილი მეთანოლი სხვა ვარსკვლავური დისკოების გარშემო, მაგრამ მისი იშვიათი იზოტოპები - არა.

1750771278

მეცნიერებმა სიცოცხლის გასახანგრძლივებლად საუკეთესო პრეპარატი გამოავლინეს

 ადამიანები საუკუნეების განმავლობაში სიცოცხლის გახანგრძლივების გზების პოვნას ვცდილობთ. ალქიმიკოსებმა ფილოსოფიური ქვა ჯერ ვერ იპოვეს, მაგრამ მეცნიერებმა არაერთხელ გვაჩვენეს, რომ უფრო ხანგრძლივი ცხოვრება ნაკლები ჭამის მეშვეობითაა შესაძლებელი. მეცნიერებს აინტერესებთ, არსებობს თუ არა რაიმე სხვა გზა სიცოცხლის გასახანგრძლივებლად ისე, რომ საკვებზე უარი არ ვთქვათ.არსებობს ისეთი ნაერთები, რომლებსაც ბიოლოგიურად დიეტის ეფექტი აქვს. ასეთ მედიკამენტებს შორის ყველაზე პოპულარული რაპამიცინი და მეტფორმინია. ახალი კვლევით მეცნიერებმა აჩვენეს, რომ რაპამიცინი თითქმის ისეთივე წარმატებით ახანგრძლივებს სიცოცხლეს, როგორც ნაკლები ჭამა. მეტფორმინს კი მსგავსი ეფექტი არ აქვს.წარსულში ერთ-ერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ ლაბორატორიული ვირთხები, რომლებიც ნაკლებს ჭამდნენ, ბევრად დიდხანს ცოცხლობდნენ, ვიდრე მათი მეწყვილეები, რომლებსაც სრულად კვებავდნენ. მას შემდეგ კვების შეზღუდვა სიცოცხლის გახანგრძლივების ოქროს სტანდარტად მიიჩნევა. ბევრისთვის დიეტის მუდმივად დაცვა რთული და არასასიამოვნოა. ხშირად შესაძლოა, ჯანმრთელობისთვის საზიანოც კი გახდეს. სწორედ ამიტომ მეცნიერებს სურდათ, გაეგოთ, იქნებოდა თუ არა დიეტის იმმიტირებელი მედიკამენტები სარგებლიანი.რაპამიცინი პირველად 1970-იან წლებში აღდგომის კუნძულზე ნიადაგში მცხოვრებ ბაქტერიებში აღმოაჩინეს. დღეს მედიცინაში მას ორგანოების გადანერგვისას იმუნური სისტემის დასათრგუნად იყენებენ. ის უჯრედებში არსებულ მოლეკულურ სიგნალს ააქტიურებს, რომელიც ამბობს, რომ საკვები საკმარისია.მეტფორმინი კი ისეთი ნივთიერების ნაერთია, რომელიც ფრანგულ იასამანში გვხვდება. ის შაქრიანი დიაბეტის დროს სისხლში შაქრის კონტროლისთვის გამოიყენება. ისევე, როგორც რაპამიცინი, ეს მედიკამენტიც ადამიანს ეხმარება, თავი ენერგიულად და დანაყრებულად იგრძნოს. ვარაუდობდნენ, რომ პრეპარატის ეს მახასიათებლები ჭამის მოთხოვნილებას დააქვეითებს.ამის დასადგენად, მათ უამრავი კვლევის შედეგები გააერთიანეს და საერთო ტენდენციების დანახვას შეეცადნენ. ათასობით სამეცნიერო ნაშრომის ანალიზის შედეგად საბოლოოდ 167 კვლევა შეარჩიეს. მათში რვა სახეობის შესახებ, თევზებიდან მაიმუნებამდე, სიცოცხლის ხანგრძლივობასა და მეთოდებზე ინფორმაცია იყო მოცემული.შემდეგ მათ სიცოცხლის გახანგრძლივების სამი სტრატეგია შეადარეს: ნაკლები ჭამა, რაპამიცინისა და მეტფორმინის მიღება. აღმოჩნდა, რომ ყველა ცხოველში სიცოცხლის გახანგრძლივების საუკეთესო გზა ნაკლები ჭამაა, შემდეგ არის რაპამიცინი. მეტფორმინის შემთხვევაში კი პირიქით, სარგებელი საერთოდ არ ჩანდა. სიცოცხლის გახანგრძლივების ეფექტი, რაც ნაკლებ ჭამას ახლავს, ორივე სქესში თანაბრად ვლინდებოდა. შედეგი ერთნაირი იყო იმ შემთხვევაშიც, თუ ადამიანი მცირე ულუფებით ყოველდღე ჭამდა და მაშინაც, როცა პერიოდულად შიმშილობდა. ეს რაპამიცინს ერთ-ერთ ყველაზე პერსპექტიულ გზად აქცევს. დაბერება, შესაძლოა, დაავადებად არ ითვლებოდეს, მაგრამ ის არის ისეთი ავადმყოფობების რისკფაქტორი, როგორიცაა კიბო ან დემენცია. თუ ამ ფუნდამენტური პროცესის შენელებას შეძლებენ, ადამიანები არა მხოლოდ დიდხანს სიცოცხლეს, არამედ ხარისხიანად ცხოვრებასაც შევძლებთ. ასევე შემცირდება ჯანდაცვის ხარჯები.მიუხედავად ამისა, რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფაქტორი გასათვალისწინებელია. პირველ რიგში, ცდებში მიღებული შედეგები მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა. ზოგჯერ ნაკლები ჭამა ან რაპამიცინის მიღება სიცოცხლის ხანგრძლივობას ამცირებდა კიდეც. ასევე ცდების უმეტესობა ვირთხებზე ჩაატარეს. მართალია, ბევრი საერთო გენი გვაქვს, თუმცა შედეგები შეიძლება, ჩვენს შემთხვევაში განსხვავებული იყოს.რაპამიცინს შეიძლება, გვერდითი ეფექტებიც ახლდეს. მათ შორის, იმუნიტეტისა და რეპროდუქციული ფუნქციის დაქვეითება. ახლა მეცნიერები რაპამიცინის უფრო დაბალი დოზების შედეგებს სწავლობენ, რათა დაადგინონ, შესაძლებელი იქნება თუ არა მისით სარგებლობა გვერდითი ეფექტების გარეშე.მიმდინარე კვლევაში, რომელშიც ადამიანები მონაწილეობდნენ, დადებითი შედეგები ჩანს. რაპამიცინის დაბალი დონის მიღებას ჯანმრთელობაზე კარგი გავლენა ჰქონდა. რაც შეეხება მეტფორმინს, მასთან დაკავშირებით ადამიანის კვლევა ჯერ არ მიმდინარეობს. მისი შედეგები, დიდი ალბათობით, რამდენიმე წელში გახდება ცნობილი.