1749822540
ეს ვაქცინა, სავარაუდოდ, დემენციისგანაც გვიცავს - ახალი კვლევა
ახალი კვლევის თანახმად, ჰერპესის ვაქცინა შეიძლება დემენციისგან გვიცავდეს.ჰერპესი არის დაავადება, რომელიც ხასიათდება ადგილობრივი მუწუკებით, რაც ძირითადად აწუხებთ ადამიანებს, რომლებსაც წარსულში ჩუტყვავილა ჰქონდათ. ორივე ამ დაავადებას ვარიცელა-ზოსტერის ვირუსი იწვევს, რომელიც ნერვულ სისტემაში იჭრება, შემდეგ მიიძინებს და კვლავ ჩნდება ჩუტყვავილას სიმპტომების გაქრობიდან დიდი ხნის შემდეგ.მრავალი მტკიცებულება მიუთითებს, რომ ჰერპესის მსგავს ვირუსულ ინფექციებს შეიძლება წვლილი შეჰქონდეს ალცჰაიმერის დაავადების განვითარებაში, რადგან მიჩნეულია, რომ მათ მიერ დაგროვებული ამილოიდური ნალექები ნეიროდეგენერაციას იწვევს. თუ ასეა, ამ ვირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინას დამატებითი სარგებელი უნდა ჰქონდეს — ამცირებდეს დემენციის რისკს, ანუ ებრძვის ერთის ფასად ორ დაავადებას.ასეთი თეორიის დატესტვა რთულია, მაგრამ სტენფორდის უნივერსიტეტის მკვლევართა ჯგუფმა წარმოადგინა მონაცემები, რომლებიც დაახლოებით ისეთივე სოლიდურია, როგორც რანდომიზებული ბრმა კვლევები.„კორელაციური მტკიცებულებების საპირისპიროდ მიზეზობრივი კავშირის დასადგენად, უპირატესობა მოვიპოვეთ იმ ფაქტისგან, რომ უელსში, ზოსტერის ვირუსის ვაქცინის დასაშვებობა განისაზღვრება ინდივიდის დაბადების თარიღზე დაყრდნობით“, — წერენ მკვლევრები.2013 წლის 1 სექტემბრისთვის, 79 წელს ქვემოთ ასაკის უელსის ყველა მოქალაქისთვის დასაშვები იყო ჰერპესის ვაქცინის წელიწადში ერთი დოზა, მაგრამ ვაქცინის შეზღუდული რაოდენობის გამო, ის განკუთვნილი არ იყო 80 წელს ზემოთ ადამიანებისთვის.ამის შემდეგ, ჯგუფმა ერთმანეთს შეადარა 282 541 ვაქცინირებული და არავაქცინირებული ძლიერ მსგავსი ასაკის ინდივიდთა ჯანმრთელობის დეტალური ჩანაწერები; თითოეულ მხარეს თარიღების სხვაობა მხოლოდ რამდენიმე კვირა იყო.კვლევის დასასრულს, 2020 წელს, ყოველი რვიდან ერთ პაციენტს დემენციის ახლად დასმული დიაგნოზი ჰქონდა; შედეგებიდან ამოიღეს ადამიანები, რომლებსაც დემენციის დიაგნოზი 2013 წლამდე ჰქონდათ დასმული.ჰერპესზე ვაქცინირებულებში დემენციის რისკი 20 პროცენტით ნაკლები იყო.მიუხედავად იმისა, რომ ასეთივე შედეგები დადგა ვაქცინებთან ასოციაციურ კვლევებშიც, მიზეზობრივი კავშირის დამაჯერებელ გამოვლენას ართულებს ცხოვრების სტილის ის ფაქტორები, რომელთა საფუძველზეც ირჩევენ ინდივიდები, ჩაიტარონ თუ არა ვაქცინაცია.მეორე მხრივ, უელსის ჰერპესის ვაქცინაციის პოლიტიკამ შექმნა ბუნებრივი ექსპერიმენტი, რომელმაც გამოყო ვაქცინის ეფექტები სტატისტიკურად მეტნაკლებად იდენტურ ორ ჯგუფში.დასაშვებობის გარდა, ვაქცინირების გადაწყვეტილების მისაღებად არსებობს სხვა ფაქტორებიც — მაგალითად, განათლების დონე, სხვა მედიკამენტების გამოყენება, ჯანმრთელობის პრობლემები; ეს ყველაფერი ორ დიდ ჯგუფს შორის სტატისტიკურად განსხვავდება.ჯგუფმა ასევე შეისწავლა, იყო თუ არა დემენციის რისკის შემცირება იმის შედეგი, რომ ვაქცინა ამცირებს მიძინებული ვირუსის გააქტიურებას.„ეს შეიძლება ხდებოდეს მაშინ, თუკი ვირუსი პირდაპირ ტოქსიკურია ნეირონებისთვის ან ხელს უწყობს გენერალიზებულ ანთებით რეაქციას ნერვულ სისტემაში, რომელიც ნეიროტოქსიკურია ან ორივე ერთად. მიჩნეულია, რომ ვირუსის რეაქტივაცია იწვევს ამილოიდ-β-ს დალექვას, ტაუ ცილის აგრეგაციას და აზიანებს სისხლძარღვებს — რაც ალცჰაიმერის დაავადების მთავარი მახასიათებელია“, — ამბობს ჰარვარდის ჯანდაცვის ექსპერტი ანუპან ჯენა, რომელიც ამ კვლევაში ჩართული არ ყოფილა.შედეგები მხარს უჭერს ამ თეორიას, რადგან დემენციის მაღალი მაჩვენებელი დაფიქსირდა ადამიანებში, რომლებსაც ჰერპესის მრავალი ეპიზოდი აქვთ გადატანილი; ეს ეფექტი შემსუბუქებული იყო ადამიანებში, რომლებიც ამ ეპიზოდების დროს ანტივირუსულ მედიკამენტებს იღებდნენ.„ეს კვლევა იმიტომ არის ასე ძლიერი, რომ არსებითად, საკონტროლო ჯგუფზე ჩატარებული რანდომიზებული კვლევის მსგავსია — არიან ადამიანები, რომლებიც ხანდაზმული ასაკის გამო ვაქცინირებაზე არ დაიშვებიან; და ინტერვენციული ჯგუფი — რომლებიც ახალგაზრდა ასაკის გამო არ დაიშვებიან ვაქცინაციაზე“, — ამბობს სტენფორდის მედიცინის პროფესორი პასკალ გელდსეცერი.მისმა ჯგუფმა მეთოდი გაიმეორა ვაქცინაციის ასეთივე მიდგომის მქონე ქვეყნების მონაცემებზე, მათ შორის ინგლისის, კანადის, ავსტრალიისა და ახალი ზელანდიის. გელდსეცერი ამტკიცებს, რომ „დემენციისგან დამცავი ძლიერი სიგნალი“ გამოჩნდა მრავალ მონაცემში, მაგრამ მათი კვლევა ჯერ გამოქვეყნებული არ არის.მიუხედავად იმისა, რომ ახალი კვლევა არ გადაჭრით არ ადასტურებს, რომ ჰერპესი დემენციის ფაქტორია ან ჰერპესის ვაქცინა არსებითად გვიცავს დემენციისგან — ნამდვილად გვაწვდის ძლიერ საფუძველს სამომავლო კვლევებისთვის.კვლევა ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა.
