1757855488
ტვინში აზრის ცვლილების პროცესი უფრო ადრე იწყება, ვიდრე ამას ვამჩნევთ - კვლევა
წარმოიდგინეთ ტელეშოუ,
სადაც წამყვანი
კონკურსანტს სთხოვს,
შემთხვევითობის პრინციპით
აირჩიოს სამი ვარიანტიდან
ერთი: A, B ან C.მას შემდეგ, რაც
კონკურსანტი ირჩევს,
მაგალითად, B ვარიანტს,
წამყვანი აჩვენებს
დარჩენილი ვარიანტებიდან
ერთს (ვთქვათ C), რომელშიც
პრიზი არ არის. საბოლოოდ,
კონკურსანტს ეკითხებიან,
სურს თუ არა აზრის შეცვლა
და დარჩენილი ვარიანტის —
A-ს — არჩევა. მან უნდა
გადაწყვიტოს, შეიცვალოს
აზრი, თუ დარჩეს პირვანდელი
გადაწყვეტილების
ერთგული.ამას ამერიკელი
ტელეშოუს წამყვანის
პატივსაცემად "მონტი ჰოლის
პრობლემა" შეარქვეს. ამ
არჩევანს მათემატიკოსები
ხშირად განიხილავენ. ის
გვაჩვენებს იმას, თუ როგორ
მუშაობს ადამიანის გონება
და ტვინი.და მაინც, რატომ
იცვლის ზოგიერთი ადამიანი
აზრს, მაშინ როცა სხვები
პირველი არჩევანის
ერთგულები რჩებიან? რას
ამბობს ეს ჩვენს
გონებაზე?როდის ვცვლით
არჩევანსაზრის
ცვლილებებზე კვლევები
იყენებს "მეტაკოგნიციის"
კონცეფციას, რათა ახსნას,
როდის და როგორ ხდება აზრის
შეცვლა. ზოგადად რომ
ვთქვათ, მეტაკოგნიცია
მოიცავს ფსიქოლოგიურსა და
ბიოლოგიურ პროცესებს,
რომლებიც გვაწვდის
ინფორმაციას იმის შესახებ,
რამდენად კარგად
ვასრულებთ ამა თუ იმ
ამოცანას.გარკვეული
გაგებით, მეტაკოგნიცია
არის ის შიდა ხმა, რომელიც
გვეუბნება, სწორ გზას
ვადგავართ ვართ თუ არა.ერთი
შეხედვით, აზრის ცვლილება
შეიძლება გამოწვეული იყოს
თავდაპირველი
არჩევანისადმი დაბალი
თავდაჯერებულობით. მეორე
მხრივ, როდესაც
მეცნიერებმა აზრის
ცვლილებაზე კვლევები
შეისწავლეს, აღმოაჩინეს
რომ რეალურად, ადამიანები
აზრს იმაზე იშვიათად
იცვლიან, ვიდრე ეს შეიძლება
ჩვენ გვეგონოს.ეს შედეგები
მოულოდნელი იყო, იმის
გათვალისწინებით, თუ
რამდენად ხშირად ვგრძნობთ
ეჭვს ჩვენს არჩევანთან
დაკავშირებით.მეორე მხრივ,
როდესაც ადამიანები აზრს
იცვლიან, ძირითადად ეს
უკეთესი შედეგების
მომტანია. უნარს, ზუსტად
შეაფასოთ, გსურთ თუ არა
აზრის შეცვლა,
მეტაკოგნიტიურ
მგრძნობელობას
უწოდებენ.„ჩვენმა კვლევამ
აჩვენა, რომ ადამიანები
უკეთეს გადაწყვეტილებებს
იღებენ მაშინ, როდესაც
აზრის შესაცვლელად ცოტა
დრო აქვთ", - ამბობს დრაგან
რანგელოვი, ფსიქოლოგიისა
და კოგნიტიური
ნეირომეცნიერების
პროფესორი.იმის უკეთ
გააზრება, თუ როგორ ვცვლით
ჩვენს აზრს, შესაძლოა,
დაგვეხმაროს სწორი
გადაწყვეტილების
მიღებაში. ჩვენი ტვინი
გვიჩვენებს, როდის ვიცვლით
აზრსკიდევ ერთი
მნიშვნელოვანი კითხვა
აზრის ცვლილების შესახებ
არის, როდის იცვლიან
ადამიანები აზრს. შესაძლოა,
ამ კითხვაზე პასუხი ცხადად
მოგვეჩვენოს, რადგან
ადამიანებს აზრის შეცვლა
მხოლოდ მას შემდეგ
შეუძლიათ, რაც უკვე მიიღეს
პირველი
გადაწყვეტილება."ამ
პროცესში უკეთ
გასარკვევად, ჩვენ
შევაფასეთ ადამიანების
ტვინის აქტივობა ჯერ კიდევ
მანამდე, სანამ ისინი
პირველ არჩევანს
გააკეთებდნენ. ეს მოიცავდა
ეკრანზე მოძრავი
გამოსახულებების შესახებ
კითხვებზე პასუხის
გაცემას. ჩვენ წარმატებით
განვსაზღვრეთ აზრის
ცვლილება რამდენიმე წამით
ადრე, ვიდრე ის რეალურად
მოხდა", —
აღნიშნესმკვლევრებმა.ეს
აღმოჩენა ნიშნავს, რომ
ტვინის აქტივობა, რომელიც
აზრის ცვლილებას
განსაზღვრავს, შეიძლება
გამოვიყენოთ საწყისი
არჩევანის ხარისხის
გასაუმჯობესებლად, ისე რომ
მოგვიანებით აზრის შეცვლა
საჭირო აღარ იყოს. ტვინის
ამ აქტივობაზე
დაფუძნებული სავარჯიშოები
ჯანდაცვის სფეროში
მომუშავე პირებს სწორი
არჩევანის გაკეთებაში
შეიძლება დაეხმაროს.რატომ
არ ვიცვლით აზრს უფრო
ხშირად?მეტაკოგნიციის
კვლევამ აჩვენა, რომ აზრის
ცვლილებები, როგორც წესი,
აუმჯობესებს არჩევანის
შედეგებს. მაშ, რატომ
ერიდებიან ადამიანები ასე
ძალიან აზრის შეცვლას?ამის
მინიმუმ ორი მიზეზი
არსებობს. პირველი — აზრის
შეცვლა ჩვეულებრივ
მოიცავს დამატებით
კოგნიტიურ ძალისხმევას,
რათა შეფასდეს საწყისი
არჩევანის ხარისხი. მაშინ
როცა ყოველი
გადაწყვეტილების
მიღებისას ასეთი
ძალისხმევა საჭირო არ
არის.მაგალითად, ფორთოხლის
არომატის მქონე
გამაგრილებელი სასმლის
არასწორი ბრენდის არჩევა,
სავარაუდოდ,
მნიშვნელოვნად არ
იმოქმედებს ჩვენს
კეთილდღეობაზე.
მომხმარებელთა კვლევები
აჩვენებს, რომ მყიდველები,
როგორც წესი, უფრო მეტ
კმაყოფილებას აფიქსირებენ
პროდუქტით, როდესაც
ნაკლები არჩევანია. ამ
ფენომენს არჩევანის
პარადოქსი ეწოდება.ეს
იმაზე მიუთითებს, რომ დიდი
არჩევანი და, შესაბამისად,
აზრის შეცვლის უფრო დიდი
შესაძლებლობა, შეიძლება
კოგნიტიურად უფრო რთული
იყოს.მეორე — აზრის ხშირი
ცვლილება შეიძლება
სოციალურად არასასურველი
პიროვნული თვისებების
მანიშნებელი იყოს. აზრის
არასტაბილურმა და ხშირმა
ცვლილებამ შეიძლება
უარყოფითად იმოქმედოს
ურთიერთობებზე. ასეთ დროს
ადამიანებმა შეიძლება
იფიქრონ, რომ არც ისე სანდო
ხართ, რადგან აზრს ხშირად
იცვლით.აზრის შეცვლის
მომავალიაზროვნების
ცვლილებების მეცნიერება
კვლევის საინტერესო
სფეროა, რომელიც სწრაფი
ტემპით ვითარდება.ამ
სფეროს განვითარება
ფოკუსირებულია ტვინის
აქტივობის კონკრეტული
მარკერების
იდენტიფიცირებაზე,
რომლებიც შემდგომში
აზროვნების სწორი
ცვლილებების მაჩვენებელი
გახდება. იმ შემთხვევაში თუ
მკვლევრები სანდო
მარკერებს აღმოაჩენენ,
მათი გამოყენება
შესაძლებელი იქნება სწორი
გადაწყვეტილების
მისაღებად.