მსოფლიო • 1742762134

44 წლის ასაკში გარდაიცვალა მეცნიერების მიერ ყველაზე ჭკვიანად აღიარებული შიმპანზე

შეერთებულ შტატებში შიმპანზე სახელად კანზი გარდაიცვალა, ის მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე ჭკვიან შიმპანზედ ითვლებოდა, ამის შესახებ გარემოსდაცვითი და კვლევითი ცენტრის Ape Initiative ვებგვერდი იტყობინება.კანზი, 44 წლის იყო და კვლევით ცენტრში 2004 წლიდან ცხოვრობდა. 18 მარტს ცენტრის თანამშრომლებმა ის უგონო მდგომარეობაში იპოვეს. სიკვდილის მიზეზი ამ დრომდე ცნობილი არ არის.კანზი ცნობილი შიმპანზეა, მან დაიმახსოვრა 300-ზე მეტი ლექსიგრამა და ისწავლა მათი გაერთიანება უფრო რთული მნიშვნელობების შესაქმნელად.

რჩევები • 1742762118

10 საკვები, რომლის მიცემაც კატებისთვის არ შეიძლება, თუმცა მათ ეს ძალიან უყვართ

ხანდახან დიდ შეცდომას ვუშვებთ, როცა ვიწყებთ კატების კვებას სუფრიდან და უფრო მეტიც, საკვებით, რომელსაც, როგორც გვეჩვენება, კატებს უყვართ. სამწუხაროდ, ეს ყოველთვის ასე არ არის. მოდით გავარკვიოთ, რა საკვები არ უნდა მისცეთ არასდროს თქვენს კატას და რას მივაქციოთ ყურადღება მზა საკვების არჩევისას.რა არის აკრძალული კატების კვების დროს:თქვენ უნდა იყოთ პასუხისმგებელი თქვენი შინაური ცხოველის დიეტაზე (სიტუაციიდან გამომდინარე). თუ კატას ბუნებრივ საკვებს აჭმევთ, ყველა პროდუქტი არ არის მისთვის შესაფერისი. უფრო მეტიც, მათ შორის არის ისეთებიც, რომლებიც, როგორც წესი, კატებს უყვართ:რძე და რძის პროდუქტები;უმი ხორცი;უმი თევზი;სალა;ცხიმიანი ხორცი და ფრინველი;კარტოფილი (და პარკოსნები);მაკარონი;ძეხვეული, სხვა ნახევრად მზა ხორცი და თევზის პროდუქტები და კონსერვები;ფქვილი;ტკბილეული.

მსოფლიო • 1742762104

ნოსტალგიისკენ მიდრეკილი ადამიანები უფრო კომუნიკაბელურები არიან - კვლევა

 კიოტოს უნივერსიტეტისა და ნიუ-იორკის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მეცნიერებმა დაადგინეს კავშირი ნოსტალგიასა და კომუნიკაციის დონეს შორის. მიღებული შედეგები ჟურნალ Cognition and Emotion-ში გამოქვეყნდა.მეცნიერებმა ისეთი ჰიპოთეზის დატესტვა გადაწყვიტეს, რომლის თანახმადაც ნოსტალგია ადამიანებში სოციალური კავშირების დამყარების მოტივაციას აჩენს. ამისთვის მათ გამოკითხვა ჩაატარეს, რომელმაც აჩვენა, რომ ნოსტალგიისკენ მიდრეკილ ადამიანებს საშუალოდ შვიდი ახლო მეგობარი და 21 ამხანაგი ჰყავთ.მიღებული შედეგების ანალიზის შემდეგ მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ის ადამიანები, რომლებიც ნოსტალგიისკენ არიან მიდრეკილნი, უფრო ცდილობენ ჰყავდეთ ახლო მეგობრები და მათთან მჭიდრო ურთიერთობას ინარჩუნებენ.კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ ნოსტალგია ასაკთან ერთად უფრო ძლიერდება. მეცნიერებმა აღნიშნეს, რომ ის ადამიანები, რომლებიც წარსულის მიმართ ნოსტალგიას განიცდიდნენ, ინარჩუნებენ მჭიდრო კონტაქტს მეგობრებთან და საუბრობენ მათთან ცხოვრების მნიშვნელოვან მომენტებზე.რაც შეეხება ნაკლებად ნოსტალგიურ ადამიანებს, მათ კვლევის ჩატარების პერიოდში, რომელიც შვიდი წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა, მეგობრების 18% დაკარგეს. მეცნიერების თქმით, მიღებული შედეგები ცხადყოფს, რომ ნოსტალგიური ადამიანები უფრო აფასებენ მოგონებებს და აქედან გამომდინარე მეგობრებთან ურთიერთობის სურვილი უფრო უძლიერდებათ. 

მსოფლიო • 1742761679

პენსიაზე გასულმა მეხანძრემ ინგლისში იშვიათი შუა საუკუნეების დროინდელი ეპისკოპოსის ბეჭედი იპოვა, რომელსაც აუქციონზე გაყიდიან

 68 წლის პენსიაზე გასულმა მეხანძრემ მარკ სელმა, რომელიც ამჟამად განძის მაძიებელია, ნორფოლკში იშვიათი შუა საუკუნეების დროინდელი ეპისკოპოსის ბეჭედი იპოვა, რომელსაც 18 ათას გირვანქა სტერლინგად გაყიდიან. ინფორმაციას BBC-ი ავრცელებს.ნაპოვნ XII-XIII საუკუნეების ოქროს ბეჭედს საფირონის, ზურმუხტის და გრანატის თვლები აქვს.მარკ სელის თქმით, ის გაოგნებული იყო, როდესაც ტალახში მბრწყინავი ნივთი შენიშნა. მან ასევე აღნიშნა, რომ ამ ადგილებში არა ერთხელ იყო ნამყოფი, თუმცა არასდროს არაფერი უპოვია. მან ბეჭედს მეტალო დეტექტორის მეშვეობით მიაგნო.მამაკაცმა აღმოჩენის შესახებ მიწის მფლობელს შეატყობინა. ბეჭედი საგრაფოში ნაპოვნი ნივთების ინსპექტორს გადასცეს. რელიკვია დროებით ბრიტანეთის მუზეუმში გადაიტანეს, რის შემდეგადაც აუქციონზე გატანა გადაწყვიტეს, რომელიც 26 მარტს გაიმართება. განძის მაძიებელი მარკ სელი შემოსულ თანხას იმ მიწის მფლობელთან გაიყოფს, სადაც XII-XIII საუკუნეების უიშვიათეს ოქროს ბეჭედს მიაგნო.

რჩევები • 1742761601

რა შემთხვევაში შეიძლება გახდეს კბილის პასტა ბავშვების გონებრივი ჩამორჩენის მიზეზი – სპეციალისტი მშობლებს აფრთხილებს

„ზოგიერთ კბილის პასტაში შედის ფტორი, რომლის გადაჭარბებულმა რაოდენობამ შესაძლოა ბავშვებში გამოიწვიოს გონებრივი ჩამორჩენა, იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ბავშვი მუცლად ყოფნის დროს იღებს დედის მეშვეობით (თუ დედა ფტორიან პასტას დიდი რაოდენობით იყენებს). ერთი მხრივ, ფტორი აუცილებელია კბილისთვის და მეორე მხრივ, ამ საშიშროების წინაშე გვაყენებს“ – აღნიშნულის შესახებ ჰარვარდის მეცნიერმა ფილიპ გრანდჟანმა გადაცემაში „საიმედო რეკომენდაციები“ განაცხადა.„ჩვენ დიდი ხნის განმავლობაში ვეჭვობდით, რომ ფტორი შეიძლებოდა დამაზიანებელი ყოფილიყო ორგანიზმისთვის. უახლეს კვლევებში შევაჯამეთ ორსულებისა და ბავშვების მონაცემები. დადგინდა, რომ ბავშვები, რომლებიც ადრეული განვითარების ეტაპზე, ანუ მუცლად ყოფნის დროს დედისგან ბევრ ფტორს იღებდნენ, შემდგომში შეფერხება აქვთ ტვინის ფუნქციებში, კერძოდ IQ – ში. ფტორს ძირითადად სასმელი წყლიდან ვიღებთ, თუმცა როცა ამას ემატება კბილის პასტიდან მიღებული ფტორი, უკვე სარისკოა. რა თქმა უნდა, ფტორი კარიესის განვითარებას უშლის ხელს და ის აუცილებელია კბილებისთვის, თუმცა, ძალიან ცოტა რაოდენობით და მხოლოდ კბილების ზედაპირზე (არა ორგანიზმში). ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ ჯაგრისზე დაიტანოთ ძალიან ცოტა კბილის პასტა, დაახლოებით ბრინჯის მარცვლის ზომის და გახეხვის შემდეგ სრულად გამოირეცხოთ პირის ღრუდან. ბავშვები კბილის ხეხვის დროს ყლაპავენ კბილის პასტას. კვლევების თანახმად, ასეთი ბავშვების ორგანიზმში ფტორის გადაჭარბებული რაოდენობა დაფიქსირდა, რომელიც შემდგომში ცირკულაციის შედეგად ხვდება ტვინში და იწვევს მის დაზიანებას“ – დასძინა ფილიპ გრანდჟანმა.როგორც გადაცემაში აღნიშნეს, აფთიაქებისა და მაღაზიის დახლებზე უამრავი ბრენდის კბილის პასტაა წარმოდგენილი, სხვადასხვა სარეკლამო წარწერა გვიჩენს კითხვას – პირის ღრუს მოვლის როგორ საშუალებებზე უნდა გავაკეთოთ არჩევანი, მაქსიმალური ეფექტის მისაღებად და ხომ არ არის რომელიმე პროდუქტი ჯანმრთელობისთვის საშიში?,,ინტერნეტ სივრცეში გვხვდება უამრავი ვიდეო, სადაც კბილის პასტების ტუბზე დატანილი ფერადი ზოლების მიხედვით, უსაფრთხო და საფრთხის შემცველი პროდუქტების ერთმანეთისგან გარჩევას გვასწავლიან. სინამდვილეში ფერად ზოლებს სულ სხვა დანიშნულება აქვს და საერთოდ არ აქვს კავშირი კბილის პასტის შემადგენლობასთან. ეს ნიშნულები გამოიყენება მხოლოდ იმისთვის, რომ ქარხანაში გაიზომოს თუ რა სიგრძის ტუბი უნდა მოჭრას და შესაბამისად, ის აპარატი, რომელიც ამას აკეთებს ამ ნიშნულით ხვდება რა სიგრძეზე უნდა მოჭრას. მე პაციენტებს ყოველთვის ვთხოვ, რომ ამის მიხედვით არასდროს შეარჩიონ კბილის პასტა“ – აღნიშნა ქირურგმა, პარადონტოლოგმა თეა ნაცვლიშვილმა.„ქიმიური კბილის პასტები განსხვავებული შემადგენლობისაა, ამიტომ მათ შეძენამდე რეკომენდებულია სტომატოლოგთან კონსულტაცია, რომელიც ინდივიდუალურად თქვენი კბილებისა და ღრძილების შესაბამის პროდუქტს შეგირჩევთ. თუ პაციენტს აქვს ღრძილის ანთების მიმართ მიდრეკილება, მისთვის განკუთვნილ კბილის პასტაში უნდა შედიოდეს ან ქლორჰექსიდინი ან ეთერზეთები. ვისაც კარიესის მიმართ აქვს მიდრეკილება, მათ უნდა ჰქონდეთ ფტორირებული კბილის პასტა“ – დასძინა თეა ნაცვლიშვილმა.ფტორი ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური და საყურადღებო კომპონენტია კბილის პასტების შემადგენლობაში. ის შეძლებისდაგვარად აღადგენს კბილის ემალს, უზრუნველყოფს კბილის მგრძნობელობის შემცირებას, რაც მისი დადებითი მხარეა. მგრძნობელობის გაძლიერებას კი კბილის ცვეთა განაპირობებს, გათხელებული ემალი ვეღარ იცავს კბილის დენტინს, რომელშიც ნერვული დაბოლოებების განშტოებებია და კბილები მარტივად რეაგირებს მჟავეზე, ტკბილზე, ცივსა და ცხელზე. ფტორიანი კბილის პასტა კი ემალის შევსებას უწყობს ხელს. არსებობს გასათვალისწინებელი ფაქტორი – ზედმეტი ფტორი საშიშია ჯანმრთელობისთვის!.ზოგიერთი კბილის პასტის შემადგენლობაში შედის ნივთიერება ტრიკლოზანი, რომელიც პირის ღრუში ბაქტერიებს ანადგურებს და ეფექტურია, როგორც კარიესის, ასევე, ინფექციებისგან თავის დასაცავად. ამ დადებითი თვისებების მიუხედავად, მეცნიერების ნაწილს ტრიკლოზანის მიმართ საეჭვო დამოკიდებულება აქვს. ისინი ფიქრობენ, რომ შესაძლოა ბაქტერიების რეზისტენტობა გამოიწვიოს. გარდა ამისა, ცხოველებზე ჩატარებული ექსპერიმენტების მიხედვით დადგინდა ტრიკლოზალის უარყოფითი გავლენა ფარისებრ ჯირკვალზე, თუმცა, აღნიშნული კვლევები არ ჩატარებულა ადამიანზე, შესაბამისად, მეცნიერებს გადაჭრით უჭირთ იმის თქმა, რომ ეს ნივთიერება უარყოფით ზეგავლენას ახდენს ადამიანზე. ამიტომ, ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ ტრიკლოზანიანი კბილის პასტები გამოიყენოთ მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით, აუცილებლობის შემთხვევაში.ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ინფორმაცია, რომელიც კბილის პასტების შემადგენლობის ჩამონათვალშია, მისი აბრაზიულობის, ანუ წმენდის მაჩვენებელი ინდექსია – ეს ინფორმაცია შემადგენლობაში მითითებულია, როგორც RDA – 20, RDA – 30, RDA – 50… რაც უფრო დიდი რიცხვია მითითებული აღნიშნული აბრევიატურის გასწვრივ, მით უფრო ეფექტურად წმენდს და ათეთრებს კბილებს, თუმცა ასეთივე წარმატებით აზიანებს ემალს. ანუ, ციფრები 0-დან 70-მდე დაბალ აბრაზიულობაზე მიუთითებს, საშუალოდ ითვლება 70-დან 100-მდე, 100-ზე ზემოთ კი მაღალი მაჩვენებელია. უმჯობესია არჩევანი გააკეთოთ დაბალი აბრაზიულობის მქონე კბილის პასტაზე და გამონაკლის შემთხვევებში ან მაქსიმუმ კვირაში ორჯერ გაიხეხოთ კბილები საშუალო ან მაღალი აბრაზიულობის მქონე კბილის პასტით.კბილის პასტა, რომელიც წყალში ძალიან ქაფდება – ასეთი კბილის პასტის გამოყენებისგან თავი უნდა შევიკავოთ – აღნიშნეს გადაცემაში ,,საიმედო რეკომენაციდები. წყარო:​ ,,საიმედო რეკომენდაციები”