შეიძლება თუ არა ადამიანმა წინასწარ იცოდეს, აქვს თუ არა სიმსივნის, დიაბეტის ან გულის დაავადებების გენი - გენეტიკოსი დაავადებების პრევენციის შესახებ

შეიძლება თუ არა ადამიანმა წინასწარ იცოდეს, აქვს თუ არა სიმსივნის, დიაბეტის ან გულის დაავადებების გენი და გარკვეულ ზომებს მიმართოს - გენეტიკოსი, მედიცინის დოქტორი მაკა ჭიპაშვილი გადაცემაში "დილა მშვიდობისა საქართველო" თემაზე ვრცლად საუბრობს:

- გენეტიკური დაავადებების უმრავლესობა თაობიდან თაობაზე გადადის. ხშირად აქვთ ხოლმე შეკითხვა, რამდენ თაობაზე შეიძლება, გავრცელდეს. თუმცა, ეს ზუსტად დადგენილი არ არის. 7-9 თაობაზე საუბრობენ, მაგრამ ეს მითია. შეიძლება, გენეტიკური დაავადებები უფრო მეტ თაობასაც გაჰყვეს. გენეტიკური დაავადებები რამდენიმე ტიპისაა. შეიძლება, ერთი გენით გამოწვეული იყოს. გვაქვს ასევე ქრომოსომური დაავადებები, რომლებიც შეიძლება მტარებლობით განპირობებული იყოს, ან უბრალოდ სპონტანურად, განაყოფიერების დროს რაიმე დარღვევა განვითარდეს. განაყოფიერების დროს, უჯრედების არასწორი დაყოფის დროს, მაგალითად, დაუნის სინდრომი ყალიბდება. ასევე, განაყოფიერების დროს შესაძლოა, გენური მუტაცია განვითარდეს და დაავადება მან გამოიწვიოს.

არსებობს გენეტიკური წინასწარი განწყობა და გარკვეული გარემო ფაქტორების ხელშეწყობით, გამოვლინდეს. ასეთია, მაგალითად, ბიპოლარული დაავადება, გულის იშემიური დაავადება, დიაბეტი. 

მოლეკულური მედიცინა ვითარდება, მაგრამ სანამ ის კლინიკურ პრაქტიკაში აქტიურად დაინერგება, მანამდე კვლევის მეთოდები, სკრინინგული კვლევები, სხვადასხვა გენეტიკური კვლევა გვაქვს, რის შედეგადაც, შეიძლება, ადამიანმა იცოდეს, რომ გენეტიკურად კონკრეტული დაავადების მატარებელია, აქვს ის გენი, რომელიც, მაგალითად, სიმსივნის, დიაბეტის, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების განვითარების რისკს ზრდის და პრევენციისთვის კონკრეტულ ზომებს მიმართოს.

გვაქვს როგორც გენეტიკურად განპირობებული, ასევე შეძენილი დაავადებები. ამ შემთხვევაში, გენეტიკურად განპირობებულ დაავადებებზე ვსაუბრობთ. ონკოლოგიური დაავადებების, დაახლოებით, 10% გენეტიკურად განპირობებულია. თუმცა, ყველაზე გავრცელებული - ძუძუს კიბოს გენი თუ აქვს ადამიანს, დაახლოებით, 40-50% შემთხვევებში, კიბოს განვითარების რისკი მაღალია. ხშირი სკრინინგი და იმ ფაქტორების თავიდან არიდება, რაც ძუძუს კიბოს განვითარებას ხელს უწყობს, მნიშვნელოვანია. გენეტიკური ფაქტორის ცოდნა პრევენციისთვის გვეხმარება. ოჯახის წევრების სკრინინგსა და მათი ჯანმრთელობის მდგომარეობის ხშირად გადამოწმებაც მნიშვნელოვანია. ზოგადად, ნებისმიერი დაავადების შემთხვევაში, პრობლემის ადრეულ ეტაპზე აღმოჩენას საკმაოდ დიდი როლი აქვს.

მაგალითად, გულის იშემიური დაავადება, ინფარქტი, შეიძლება, გენეტიკურად განპირობებულიც იყოს და არაგენეტიკურად განპირობებულიც. როდესაც გენეალოგიურ ანალიზს ვატარებთ და გამოვიკითხავთ, აღმოჩნდება ხოლმე, რომ პაციენტის ყველა თაობას გულის პრობლემები აწუხებდა. ძირითადად, თუ გენეტიკურად განპირობებულია, ადრეული გამოვლინება ახასიათებს ხოლმე. გულ-სისხლძარღვთა სისტემის დაავადებებიდან ოჯახური ჰიპერქოლესტერინემიაა აღსანიშნავი, რომელიც საკმაოდ მაღალი სიხშირითაა გავრცელებული. 400 ადამიანიდან 1 ადამიანს აღენიშნება. თუ ის ერთ-ერთ მშობელს აქვს, 50%-ია შანსი იმისა, რომ მის შთამომავლობასაც ჰქონდეს. ეს გულის იშემიური დაავადებების რისკს ზრდის. ძალიან ხშირია არითმიების ოჯახური შემთხვევები. არითმიების გარკვეული ტიპი გენეტიკურად განპირობებულია. კარდიომიოპათიებიც შეიძლება, ადამიანებს გენეტიკურად გადაეცეთ.