1761251298

მეცნიერები ასახელებენ ასაკს, როდესაც თქვენი ტვინი შესაძლებლობების პიკს აღწევს

ასაკის მატების შიში ნებისმიერი ადამიანისთვის ბუნებრივი ფენომენია და ალბათ ყველას ერთხელ მაინც გამოუცდია. ხანში შესვლასთან ერთად ბევრი ფიქრობს, რომ მათთვის აუცილებელი უნარები ნელ-ნელა გაქრება.ამის მიუხედავად, ჟურნალ Intelligence-ში ახლახან გამოქვეყნებული კვლევა აჩვენებს, რომ ადამიანების უმეტესობისთვის საერთო გონებრივი ფუნქციონირება პიკს 55-დან 60 წლამდე ასაკში აღწევს. მეცნიერები აცხადებენ, რომ რთული პრობლემების გადაჭრისა და ლიდერული უნარების გამოვლენისთვის საუკეთესო დრო სწორედ ამ ასაკობრივ დიაპაზონშია.არსებობს მრავალი კვლევა, რომლებშიც მკვლევრები ამტკიცებენ, რომ ადამიანის სხეული თავის პიკს 20-30 წლის ასაკში აღწევს. ბევრი მათგანი ასევე აჩვენებს, რომ ადამიანების პირველადი ინტელექტუალური შესაძლებლობები, ანუ სწრაფად აზროვნების, მეხსიერებისა და ინფორმაციის დამუშავების უნარები, გაუარესებას ოცდახუთი წლის ასაკიდან იწყებს.ეს ფაქტი რეალური სამყაროს მაგალითებითაც მტკიცდება. სპორტსმენები კარიერულ პიკს, როგორც წესი, 30 წლის ასაკში აღწევენ. მათემატიკოსები ხშირად ყველაზე მნიშვნელოვან ნაშრომებს ოცდათხუთმეტი წლის ასაკში ან მანამდე ქმნიან. ჭადრაკის ჩემპიონები კი 40 წლის შემდეგ კარიერულ მწვერვალზე იშვიათად არიან ხოლმე.ამის მიუხედავად, ახალი კვლევა განსხვავებულ სურათს აჩვენებს. იგი აზროვნების უნარის მიღმა არსებულ ისეთ ფსიქოლოგიურ თვისებებზე კონცენტრირდებოდა, რომლებიც კარგად არის დოკუმენტირებული, მუდმივია და რომელთა გაზომვაც შეიძლება. კვლევის ფარგლებში ჩატარებულმა ძიებამ 16 ფსიქოლოგიური განზომილება გამოავლინა, რომლებიც ამ კრიტერიუმებს აკმაყოფილებდა.ამ მახასიათებლებში ისეთი ძირითადი კოგნიტიური შესაძლებლობები შედიოდა, როგორებიცაა აზროვნება, მეხსიერების დიაპაზონი, დამუშავების სიჩქარე, ცოდნა და ემოციური ინტელექტი. ამის გარდა მახასიათებლები ეგრეთ წოდებულ "დიდ ხუთეულსაც" მოიცავდა. ესაა ხუთი პიროვნული თვისება — ექსტრავერსია, ემოციური სტაბილურობა, კეთილსინდისიერება, გამოცდილებისადმი ღიაობა და შეთანხმებისადმი ღიაობა.აღმოჩნდა, რომ მკვლევრების მიერ გაზომილი რამდენიმე თვისება პიკს სიცოცხლის გაცილებით გვიან ეტაპზე აღწევს. მაგალითად, კეთილსინდისიერება პიკს დაახლოებით 65 წლის ასაკში აღწევდა. ემოციური სტაბილურობა კი ყველაზე აქტიური დაახლოებით 75 წლის ასაკში იყო.როგორც ჩანს, შედარებით ნაკლებად ცნობილი ცნებებიც კი, როგორიცაა მორალური აზროვნება, პიკს მოწიფულ ასაკში აღწევს. კოგნიტიური მიკერძოებისადმი წინააღმდეგობის გაწევის უნარი კი შეიძლება 70-80 წლის ასაკშიც კი გაუმჯობესებულიყო.მას შემდეგ რაც მეცნიერებმა 16-ვე განზომილება შეაფასეს გასაოცარი სურათი გამოიკვეთა — საერთო გონებრივი ფუნქციონირება პიკს 55-დან 60 წლამდე ასაკში აღწევდა, ხოლო კლება დაახლოებით 65 წლიდან იწყებოდა. ეს კლება უფრო აშკარა 75 წლის ასაკის შემდეგ ხდებოდა, რაც მიუთითებს იმაზე, რომ გვიან ასაკში გონებრივი ფუნქციონირების შემცირება შეიძლება კიდევ უფრო დაჩქარდეს.ეს დასკვნები შესაძლოა დაგვეხმაროს იმის ახსნაში, თუ რატომ უკავიათ ხშირად ბიზნესში, პოლიტიკაში და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში წამყვანი როლები 50-60 წლის ასაკში მყოფ ადამიანებს. ასე რომ, მაშინაც კი, როცა ასაკთან ერთად ზოგიერთი უნარი სუსტდება, ისინი სხვა მნიშვნელოვანი თვისებების გაუმჯობესებით ბალანსდება. ეს ძლიერი მხარეები უკეთესად განსჯისა და უფრო მოზომილი გადაწყვეტილებების მიღების უნარის განვითარებას უწყობს ხელს.მაშასადამე, საერთო კოგნიტიური ფუნქციონირება არ არის მხოლოდ ასაკზე დამოკიდებული. მეცნიერები აღნიშნავენ, რომ მსგავს საკითხებთან დაკავშირებული შეფასებები ინდივიდების ფაქტობრივ შესაძლებლობებსა და თვისებებზე უნდა ფოკუსირდეს და არა ასაკზე დაფუძნებულ ვარაუდებზე.

1761244776

„ეს დაავადება ყალიბდება 72 საათში... აქ არ შეიძლება დაყოვნება... “ - ექიმი, ეკატერინე ხარხელი საზოგადოებას მიმართავს

სმენის უეცარ დაქვეითებაზე ე ექიმი, ნეიროოტოლოგი, ეკატერინე ხარხელი საუბრობს.„არსებობს სმენის ასაკობრივი დაქვეითება. სმენის დაქვეითება იწყება 40 წლის შემდეგ. არსებობს საინტერესო ფენომენი. სმენის უეცარი დაქვეითება მოწმენდილ ცაზე, რომელსაც არაფერი არ აპროვოცირებს. პაციენტები ამბობენ, რომ „გავიღვიძე და ცალ ყურში საერთოდ არ მაქვს სმენა". აგვიანებენ ექიმთან ვიზიტს. ჰგონიათ, რომ ეს გაივლის, ჰგონიათ, რომ გოგირდოვანი საცობის პრობლემაა. აქ არ შეიძლება დაყოვნება, ეს არის ისეთი პათოლოგია, რომელიც სწრაფ, გადაუდებელ რეაგირებას და დახმარებას მოითხოვს. ეს არის განსაკუთრებული შემთხვევა, ეს დაავადება ყალიბდება 72 საათში, თუ დროზე არ ჩაერიე, მერე ხდება შეუქცევადი ცვლილებების განვითარება ყურში და სმენა აღარ აღდგება.თუ უეცრად დაგვაკლდა სმენა ცალ ყურზე, განსაკუთრებით თუ ამას თავბრუსხვევა და ტინიტუსი ანუ ხმაური და შუილი თან ერთვის, მაშინ არ უნდა დააყოვნოთ და უნდა მიმართოთ სპეციალისტს“,- ამბობს ეკატერინე ხარხელი. 

1761236641

მოზარდის სუიციდის საქმეში ChatGPT-ს წინააღმდეგ ახალი ბრალდებები გაჩნდა

16 წლის ადამ რეინმა სიცოცხლე სუიციდით დაასრულა. მანამდე იგი აქტიურად ესაუბრებოდა ChatGPT-ს სუიციდურ აზრებზე, მისი ოჯახი კი OpenAI-ს, ჩატბოტის შემქმნელ კომპანიას, უჩივის. 22 ოქტომბერს რეინებმა შესწორებული საჩივარი შეიტანეს სასამართლოში. შიგნით წერია, რომ კომპანიამ რამდენჯერმე შეასუსტა თვითდაზიანებასა და სუიციდთან დაკავშირებული უსაფრთხოების ზომები.შესწორებულ საჩივარში OpenAI-ს საჯარო დოკუმენტის — Model Spec-ის — ცვლილებებზეა საუბარი; დოკუმენტში კომპანია აღწერს "მიდგომას, რომელიც მოდელის ქცევას განსაზღვრავს". სარჩლის მიხედვით, OpenAI-მ მოდელის მართვის სისტემა წლის განმავლობაში მინიმუმ ორჯერ შეცვალა ადამის სიკვდილამდე — პირველად 2024 წლის მაისში, შემდეგ კი 2025 წლის თებერვალში. მიზანი ის იყო, რომ თვითდაზიანებასა და სუიციდზე საუბრისას მოდელის მიდგომა შეემსუბუქებინათ.ადამმა თავი 2024 წელს მოიკლა. მანამდე იგი თვეების განმავლობაში აქტიურად ესაუბრებოდა ChatGPT-ს. მოზარდი სუიციდურ აზრებსა და სურვილებს ჩატბოტთან დიდხანს, დეტალურად მიმოიხილავდა. სარჩლის თანახმად, ტრანსკრიპტებში ჩანს, რომ ChatGPT-მ მოზარდთან საუბრისას სიტყვა სუიციდი მინიმუმ 1200-ჯერ გამოიყენა; ჩატბოტი ამ ინტერაქციების მხოლოდ 20%-ში ამისამართებდა ადამს კრიზისის ცხელ ხაზზე (აშშ-ის ცხელი ხაზი 988).ტრანსკრიპტებში ასევე ჩანს, რომ ChatGPT რეინს სუიციდის მეთოდებზეც აძლევდა რჩევებს და ამას გრაფიკულად აღწერდა. მოზარდს ასევე ხელი შეუშალა, რომ სუიციდური აზრები მშობლებისთვის ან სხვა ადამიანებისთვის გაეზიარებინა. თავის მოკვლამდე ადამს ჩატბოტმა მეთოდიც მოუწონა.რეინები ფიქრობენ, რომ თავიანთი შვილის სიკვდილზე OpenAI არის პასუხისმგებელი, ხოლო ChatGPT კი დაუდევარი და სახიფათო პროდუქტია.სარჩლის მიხედვით, 2022-2024 წლებში ChatGPT მგრძნობიარე თემებზე, მათ შორის თვითდაზიანებასა და სუიციდზე, პასუხს თავს არიდებდა. ისე გაწვრთნეს, რომ მომხმარებლისთვის სტანდარტულად ეთქვა "ამაზე პასუხს ვერ გაგცემ" ან სხვა ფრაზები.სარჩლის თანახმად, ეს 2024 წლის მაისში შეიცვალა. ჩატბოტს ნება დართეს, რომ ფსიქიკური ჯანმრთელობის თემებზეც ესაუბრა — "მომხმარებლებისთვის შეექმნა სივრცე, სადაც იგრძნობდნენ, რომ უსმენდნენ და უგებდნენ"; ასევე, "ებიძგებინა მათთვის, რომ მხარდაჭერა მიეღოთ, და საჭიროების შემთხვევაში მათთვის სუიციდთან ან კრიზისთან დაკავშირებული რესურსები მიეწოდებინა". დოკუმენტში ასევე ჩაიწერა, რომ ChatGPT-ს არ უნდა შეეცვალა თემა და არ უნდა გაეწყვიტა საუბარი.2025 წლის 2025 წლის თებერვალში, ადამის სიკვდილამდე ორი თვით ადრე, OpenAI-მ Model Spec-ის ახალი ვერსია გამოუშვა. ამ დროს სუიციდი და თვითდაზიანება "სარისკო სიტუაციების" კატეგორიაში გადიოდა, ChatGPT-ს კი ასეთ შემთხვევებში "დამატებითი სიფრთხილე" უნდა გამოეჩინა. ეს მაშინ, როცა წინა კატეგორიზაციებით ეს თემები მთლიანად აკრძალული იყო. არ შეცვლილა წესი, რომ ჩატბოტმა მგრძნობიარე დიალოგების დროს "არასდროს უნდა შეცვალოს ან შეწყვიტოს საუბარი".რეინების ოჯახის ადვოკატები ამტკიცებენ, რომ ეს ცვლილებები ჩატბოტში იმისთვის შეიტანეს, რომ მომხმარებელთა ჩართულობა გაეზარდათ; OpenAI-მ ამის გაკეთებისას იცოდა, რომ მომხმარებლებს შეიძლებოდა რეალური ზიანი მიეღოთ."გვინდა დავუმტკიცოთ ნაფიც მსაჯულებს, რომ OpenAI-მ პროდუქტების უსაფრთხოება იმის სრული გააზრებით შეამცირა, რომ ამას ადამიანები გულუბრყვილოდ შეეწირებოდნენ", — აცხადებს ჯეი ედელსონი, ოჯახის მთავარი ადვოკატი — "არცერთ კომპანიას არ უნდა ჰქონდეს ამხელა ძალაუფლება, თუ ამის თანმდევ მორალურ პასუხისმგებლობას არ იკისრებს".მედია Futurism კომპანიას დაუკავშირდა კითხვებით, თუ რატომ შევიდა ჩატბოტში ეს ცვლილებები და მანამდე გაიარეს თუ არა კონსულტაცია ფსიქიკური ჯანმრთელობის სპეციალისტებთან. OpenAI-ს წარმომადგენელმა შეკითხვებს განცხადებით უპასუხა:"ღრმა მწუხარებას გამოვთქვამთ რეინების ოჯახის მიმართ წარმოუდგენელი დანაკარგისთვის", — ვკითხულობთ განცხადებაში — "მოზარდების კეთილდღეობა ჩვენი პრიორიტეტია — არასრულწლოვანები სერიოზულ დაცვას იმსახურებენ, განსაკუთრებით მგრძნობიარე სიტუაციებში. ამჟამად სიფრთხილის ზომები მიღებული გვაქვს, მათ შორის: ვთავაზობთ კრიზისის ცხელ ხაზებს, მგრძნობიარე საუბრები უფრო უსაფრთხო მოდელებზე გადადის, ხანგრძლივი სესიების დროს მომხმარებელს შესვენებისკენ მოვუწოდებთ და ამ ზომების გაძლიერებას ვაგრძელებთ"."ახლახან ChatGPT-ს სტანდარტულ რეჟიმში GPT-5 მოდელი ჩავუშვით, რათა უფრო ზუსტად ამოიცნოს ფსიქიკური თუ ემოციური დისტრესის შესაძლო ნიშნები და შესაბამისად უპასუხოს", — აცხადებს OpenAI — "ასევე, დავამატეთ მშობელთა კონტროლი, რომელიც ექსპერტებთან კონსულტაციით შევქმენით, რათა ოჯახებმა თავად გადაწყვიტონ, რა უკეთ მუშაობს მათთვის".ასევე იხილეთ: ChatGPT მოზარდებისთვის ახალი წესებით იმუშავებს — ჩატბოტს შეზღუდვები ემატებაცნობისთვის, OpenAI-მ აგვისტოში აღიარა, რომ ChatGPT-სთან ხანგრძლივი ინტერაქციისას შეიძლება მისი უსაფრთხოება შემცირდეს, ანუ სიფრთხილის ზომებმა ეფექტიანად ვეღარ იმუშაოს. მოვლენების საპასუხოდ კომპანიამ ჩატბოტს მშობელთა კონტროლი დაამატა (ცალკე საკითხია, რამდენად ეფექტიანია იგი). აპირებენ უსაფრთხოებაზე ორიენტირებული მცირე ცვლილებების შეტანასაც.

1761233752

მომხმარებლებს, რომლებიც პოსტებს ღამის 11-დან დილის 5 საათამდე აქვეყნებენ, მძიმე ფსიქიკურ მდგომარეობას ავლენენ - კვლევა

ახალი კვლევის მიხედვით ირკვევა, რომ პრობლემა მხოლოდ ის კი არ არის, რამდენ დროს ვატარებთ სოციალურ ქსელებში, არამედ ისიც, თუ როდის ვიყენებთ მათ. აღმოჩნდა, რომ ეკრანთან ღამით გვიანობამდე ყოფნა ფსიქიკურ ჯანმრთელობას სერიოზულ საფრთხეს უქმნის. მისი უარყოფითი ეფექტი შეიძლება ისეთივე ძლიერი იყოს, როგორიც ალკოჰოლის ჭარბი მოხმარებაა.გამოცემა Scientific Reports-ში გამოქვეყნებული კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა 310 ზრდასრული ადამიანის მიერ პლატფორმა X-ის გამოყენების ჩვევები შეისწავლეს. მათ აღმოაჩინეს, რომ ის მომხმარებლები, რომლებიც პოსტებს ღამის 11-დან დილის 5 საათამდე აქვეყნებდნენ, გაცილებით უარეს ფსიქიკურ მდგომარეობას ავლენდნენ, ვიდრე დღისით აქტიური ადამიანები. ეს მიგნებები ეკრანთან გატარებული დროის შეზღუდვების შესახებ აქამდე არსებულ შეხედულებებს ეჭვქვეშ აყენებს.მაგალითად, ავსტრალიამ 16 წლამდე პირებისთვის სოციალური მედიის აკრძალვის შესახებ კანონი უკვე მიიღო. მსგავსი წინადადებები მთელი დასავლური სამყაროს მასშტაბით განიხილება; პოლიტიკოსები ამას ახალგაზრდების ფსიქიკური ჯანმრთელობის მზარდი პრობლემებით ხსნიან. საინტერესოა, არის თუ არა გამოსავალი რეალურად ასეთი მარტივი? აღმოჩნდა, რომ მეცნიერება უფრო რთულ სურათს გვიხატავს.სხვა კვლევები, რომლებშიც სოციალური მედიის გამოყენებასა შესწავლილი, ხან უარეს ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან კავშირს ავლენს, ხან უკეთესთან, ხანაც კი ცვლილება საერთოდაც არ შეინიშნება. ერთმა მასშტაბურმა ნაშრომმა ისიც კი აჩვენა, რომ სოციალური მედიის მიერ გამოწვეული ფსიქიკური ზიანი ძალზედ მცირე იყო.ახალ კვლევაში მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ ტელეფონის გამოყენებისას განსხვავებულ ქცევას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. შეიძლება ორმა ადამიანმა სოციალურ ქსელში ერთნაირი დრო გაატაროს, მაგრამ სრულიად განსხვავებულად მოიხმაროს ის — ერთი პასიურად ათვალიერებდეს, მეორე კი აქტიურად აქვეყნებდეს სტატუსებს ან სხვა ადამიანს შეტყობინებებს უგზავნიდეს.სოციალური მედიის უარყოფითი ეფექტების თავიდან აცილების ერთი გზა მათი სრული აკრძალვაა. მართალია, ასე მისი მავნე ზეგავლენა სრულად გაქრება, მაგრამ მომხმარებლები ასევე პოტენციურ სარგებელსაც დაკარგავენ. მაგალითად, ბევრი ახალგაზრდა მეგობრების გასაჩენად სწორედ ასეთ პლატფორმებს იყენებს.მენტალური პრობლემების მქონე ადამიანებისთვის სოციალური მედია შეიძლება მხარდაჭერისა და დახმარების მთავარ წყაროდ იქცეს. მეორე მხრივ, გვიან ღამით გამოყენებამ შეიძლება ძილის რეჟიმისა და ხარისხის დაკარგვა გამოიწვიოს, რითაც ფსიქიკურ ჯანმრთელობას კიდევ უფრო მეტი ზიანი მიადგება. კვლევის მიხედვით, ეს ზიანი სოციალურ ქსელში აქტიურად ყოფნისას (სტატუსების გამოქვეყნება, შეტყობინებების გაგზავნა) იმაზე ბევრად უფრო მაღალია, ვიდრე პასიური თვალიერების დროს.სოციალური მედიის უარყოფითი გავლენის გასაგებად საჭიროა ვიცოდეთ, თუ როგორ და როდის მოიხმარენ ადამიანები მას. კვლევამ პლატფორმა X-ზე სწორედ ეს მონაცემები შეისწავლა და ისინი მომხმარებლების ფსიქიკურ მდგომარეობას შეადარა. სტატისტიკურმა ანალიზმა აჩვენა, რომ პოსტის გამოქვეყნების დრო ფსიქიკურ კეთილდღეობასთან მჭიდროდ იყო დაკავშირებული. აქტივობის დრომ მონაწილეებს შორის მენტალური კეთილდღეობის განსხვავებების დაახლოებით 2% ახსნა, რაც ჭარბი ალკოჰოლის მოხმარების ეფექტის მსგავსი მაჩვენებელია.ღამით, 11-დან 5 საათამდე, სოციალურ ქსელში რეგულარულად აქტიურმა ადამიანებმა თვითშეფასებით იმაზე უარესი ფსიქიკური მდგომარეობა აღწერეს, ვიდრე მათ, ვინც პლატფორმას ძირითადად დღის საათებში მოიხმარენ.თუ ღამით სოციალური მედიის გამოყენება ფსიქიკურ ჯანმრთელობას ნამდვილად აზიანებს, მაშინ მიზანმიმართული გადაწყვეტილებების მიღება იქნება საჭირო. TikTok-მა 16 წლამდე ასაკის მომხმარებლებისთვის უკვე დაამატა ფუნქცია "დასვენების დრო", რომელიც 10 საათის შემდეგ მთავარი გვერდის შიგთავსს მშვიდი მუსიკითა და სუნთქვითი ვარჯიშებით ანაცვლებს. დიდ ბრიტანეთში კი განიხილავენ კანონს, რომელიც ამ ასაკობრივი ჯგუფისთვის მრავალ პლატფორმაზე წვდომას ღამის 10 საათის შემდეგ სრულად შეზღუდავს.

1761227880

რა დაინახეთ სურათზე პირველი - ოპტიკური ილუზია, რომელიც გეტყვით, ხართ თუ არა თავდაჯერებული

ოპტიკურ ილუზიას შეუძლია, ადამიანის პიროვნებაზე, მის ხასიათსა და ფარულ სურვილებზე ბევრი რამ თქვას. ამიტომაც, მსგავსი ტიპის ტესტები სოციალურ ქსელებში განსაკუთრებით პოპულარულია.დღეს გაგიზიარებთ ერთ ოპტიკურ ილუზიას, რომელიც გეტყვით, ხართ თუ არა თავდაჯერებული. ქვემოთ ამერიკელი მხატვრის ტომ ფრიცსონის მიერ შექმნილი ნახატია. ის, თუ რას დაინახავთ ნახატზე პირველს, თქვენი პიროვნების შესახებ ბევრს გეტყვით. კერძოდ, შეიტყობთ, რამდენად თავდაჯერებული ხართ და გაწუხებთ თუ არა სხვადასხვა ფარული შიში და კომპლექსი. არჩევანი ორი ვარიანტიდან უნდა გააკეთოთ. ამ ოპტიკურ ილუზიაში თქვენ შეგიძლიათ, დაინახოთ ქალი ან დიდი თავის ქალა. დააკვირდით და დააფიქსირეთ ის, რაც პირველი დაინახეთ.პასუხები:თავის ქალა თუ თქვენ სურათზე პირველი თავის ქალა დაინახეთ, ეს ნიშნავს, რომ ძალიან მამაცი და გამბედავი ადამიანი ხართ. გაქვთ უნარი, ყველა სირთულეს, დაბრკოლებას ღირსეულად გაუმკლავდეთ და არ დანებდეთ. თავდაჯერებული ადამიანი ხართ. არ გეშინიათ ცვლილებების, სირთულეების. საკუთარ თავს შესანიშნავად იცნობთ და თქვენი თავის გაუმჯობესებას არასდროს წყვეტთ. თქვენი გამბედაობა რთული დღეების გადალახვაში ყოველთვის გეხმარებათ.ქალითუ სურათზე პირველი მოხრილი ქალი დაინახეთ, ეს ნიშნავს, რომ საკუთარ თავში დაეჭვებული ხართ. გეშინიათ რისკისა და მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მიღების. ძალიან ფრთხილი ადამიანი ხართ და სულ თავდაცვით პოზიციას ირჩევთ. ხშირად დინებას მიჰყვებით. ემოციურად ძალიან მგრძნობიარე ხართ, ამიტომ ცვლილებების მიღება და მტკივნეული ეტაპების გავლა გიჭირთ. არ გსურთ, საკუთარი ზონიდან გახვიდეთ, რადგანაც თავს იქ ბევრად მშვიდად და უსაფრთხოდ გრძნობთ. ნუ შეგეშინდებათ სიახლეების. საკუთარი თავისა და ცხოვრების განვითარებას მხოლოდ ამ გზით მოახერხებთ.

1761227460

ზოდიაქოს 4 ნიშანი, რომლებსაც 2026 წელი სრული ტრანსფორმაციისა და საკუთარი რეალური სურვილების პოვნის შესაძლებლობას მისცემს

 წითელი ცეცხლოვანი ცხენის წელი მხოლოდ კარიერული წინსვლისა და ფინანსური წარმატების დრო არ არის. ზოდიაქოს ზოგიერთი ნიშნის წარმომადგენლისთვის 2026 წელი ღრმა სულიერი ტრანსფორმაციის, საკუთარი სურვილების აღმოჩენისა და ოცნებების ასრულების პერიოდი იქნება.ცხენის ენერგია დაუოკებელი და იმპულსურია და შეუძლია, შინაგანი ბარიერები, შიშები და ეჭვები სრულად დაანგრიოს და ადამიანებს ნამდვილი "მე"-ს აღმოჩენისკენ გზა გაუხსნას. ასტროლოგები 4 ნიშანს ასახელებენ, რომელთათვისაც ეს წელი თვითშემეცნების საბედისწერო მოგზაურობა იქნება, სადაც მთავარი ჯილდო არა გარეგანი წარმატება, არამედ ცხოვრებაში სხვადასხვა საკითხის მნიშვნელობისა და მიზნის აღმოჩენა იქნება: თევზები: მძინარე ორაკულის გამოღვიძებათევზებისთვის, ზოდიაქოს ყველაზე მგრძნობიარე და ემპათიური წარმომადგენლებისთვის, 2026 წელი იქნება დრო, როდესაც მათი ინტუიცია ფარული ნიჭიდან სამყაროსა და საკუთარი თავის გასაგებად ძლიერ ინსტრუმენტად გარდაიქმნება. ცეცხლოვანი ცხენის წელი მათ ქაოსის ნაცვლად სიცხადეს მოუტანს. ეს არის დრო, როდესაც თქვენი ცხოვრების სხვადასხვა სფეროს სრულად გადააფასებთ. შესაძლოა, ის, რაც ახლა განსაკუთრებით გამძიმებთ, სულაც არ აღმოჩნდეს ისეთი მნიშვნელოვანი, როგორც ამ ეტაპზე ფიქრობთ. ან კიდევ აღმოაჩინოთ, რომ იქ არ ხართ, სადაც მთელი გულით გინდათ და დროს ფუჭად კარგავთ. ეს წელი გასწავლით, რომ არა მხოლოდ ოცნება, არამედ რეალური ნაბიჯების გადადგმაა საჭირო იმისათვის, რომ დასახულ მიზნებს მიაღწიოთ. "ვარდისფერი სათვალის" მოხსნის დროა. ხშირად, გინდათ, დისკომფორტის მიუხედავად, ყველაფერში დადებითი დაინახოთ და საკუთარი რეალური სურვილები გაწიროთ. ახლა კი რეალობის მძაფრად აღქმის ეტაპი იწყება.ეს არის წელი, როდესაც მიხვდებით, რომ თქვენი მგრძნობიარე, კეთილი ბუნება სისუსტე კი არა, ძალაა. თუმცა, ამავდროულად, აღმოაჩენთ იმასაც, თუ რას უნდა მიანიჭოთ უპირატესობა. წლის განმავლობაში თქვენი ხასიათი, სხვადასხვა საკითხისადმი დამოკიდებულება დაგეხმარებათ, ბევრ ადამიანს დახმარების ხელი გაუწოდოთ და დადებითი ენერგია თავადაც მიიღოთ.მორიელი: სრული ტრანსფორმაციის დრომორიელებისათვის 2026 წელი სრული ტრანსფორმაციის ეტაპი იქნება, რომლის დროსაც ძველი ტკივილები, წყენა და შიშები სიბრძნედ, ძალად და თავდაჯერებულობად გადაიქცევა. მორიელები "ხელახალი დაბადებისთვის: მუდმივად მზად არიან. ამიტომაცაა, რომ მათ დაბრკოლებები არ აშინებთ. ცეცხლოვანი ცხენის ენერგია კი თქვენს ენერგიასთან აბსოლუტურ თანხვედრაშია. ეს გაძლევთ შესაძლებლობას, საბოლოოდ გათავისუფლდეთ იმ ყველაფრისგან, რაც წლებია თქვენს სულს ამძიმებს. ეს ეხება ტოქსიკურ ურთიერთობებს, შეუსრულებელ ვალდებულებებს, დანაშაულის გრძნობას ან ბრაზს. ცვლილებები შესაძლოა, არაკომფორტული იყოს, მაგრამ აუცილებელია.თქვენი გზა მიზნისკენ სიბნელიდან სინათლის გზას გაივლის. ზუსტად და მკაფიოდ გეცოდინებათ, რას აკეთებთ და რატომ. ბევრი მორიელი ამ დროს აღმოაჩენს, რომ აქვს განსაკუთრებული უნარები, რომლებითაც შეუძლია, სხვებს დაეხმაროს. ცხენის წელი მოგცემთ გამბედაობას, რომ სულის სიღრმეში ჩაიხედოთ, წარმოუდგენელი ძალისა და თანაგრძნობის წყარო იპოვოთ და საკუთარი და სხვების ცხოვრება შეცვალოთ...ვრცლად

1761223620

„მოვა სტუმარი, ბებია და ასე შემდეგ და კოცნიან ჩვილ ბავშვს – ადვილად შეიძლება დაავადდეს ბავშვი..." პედიატრი მშობლებს აფრთხილებს

 რატომ არ უნდა ვაკოცოთ ჩვილს? – მიზეზებსა და მისგან გამოწვეულ შესაძლო შედეგებზე გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ პედიატრმა, იზა ესებუამ ისაუბრა.„მოვა სტუმარი, ბებია და ასე შემდეგ და კოცნიან ჩვილ ბავშვს – შესაძლოა მას ჰქონდეს პირის ღრუში, ხელზე ან სახეზე პრობლემა. ჩვილის კანის და ლორწოვანის ბარიერი იმდენად ჯერ ჩამოყალიბებული არ არის, რომ ადვილად შეიძლება გაძვრეს მიკროორგანიზმი და დააავადოს ბავშვი, ანუ ბავშვს გაუჭირდება მასთან გამკლავება. რაც უფრო მეტ მიკროორგანიზმს მიიღებს, მით უფრო გაუჭირდება მასთან გამკლავება – კოცნა სტუმრიანობა ცალსახად არ უნდა იყოს“, – ამბობს პედიატრი. 

1761222780

Google-ს კონკურენტი გამოუჩნდა - ბრაუზერი ChatGPT Atlas უკვე ამუშავდა

 კომპანია OpenAI-ს მიერ ხელოვნური ინტელექტის (AI) ბაზაზე შექმნილი ბრაუზერი, სახელად ChatGPT Atlas, ოფიციალურად ამუშავდა. ეს სიახლე პირდაპირი ტრანსლაციის მეშვეობით წარადგინეს.პოპულარულ საძიებო სისტემა Google-ს მისი სახით სერიოზული კონკურენტი გამოუჩნდა. ეს ყველაფერი ჯერ კიდევ ჩატბოტ ChatGPT-ით დაიწყო, რომელმაც ბევრი ადამიანისთვის ინფორმაციის მოძიების მხრივ Google უკვე ჩაანაცვლა. ახლა კონკურენცია კიდევ უფრო გამძაფრდა, რადგან მომხმარებლები AI პროგრამას ამიერიდან პირდაპირ ბრაუზერის სახითაც გამოიყენებენ.როგორც ცნობილია, ChatGPT Atlas უკვე გლობალურადაა ხელმისაწვდომი, თუმცა ჯერჯერობით მისით სარგებლობა მხოლოდ macOS-ის ოპერაციულ სისტემაზე მომუშავე მოწყობილობების მფლობელებს შეეძლებათ. კომპანიის ინფორმაციით, იგი Windows-ის, iOS-ისა და Android-ის მომხმარებლებისთვისაც მალე გახდება ხელმისაწვდომი. რაც შეეხება აგენტის რეჟიმს, მისი გამოყენება ამ ეტაპზე ChatGPT Plus-ისა და Pro-ს გამომწერებისთვისაა შესაძლებელი. კომპანიაში ამბობენ, რომ ახალი ბრაუზერის ერთ-ერთი საუკეთესო მახასიათებელი მისი მეხსიერებაა, რისი მეშვეობითაც ის მეტად პერსონალიზებულია და უფრო ეფექტიანად დახმარება შეუძლია. მეორე უპირატესობად აგენტის რეჟიმს ასახელებენ, რაც ნიშნავს, რომ საძიებო სისტემაში ChatGPT თქვენ მაგივრად იმოქმედებს (რა თქმა უნდა, სურვილისამებრ), მაგალითად: ჯავშნებს გააკეთებს, დოკუმენტებს დაარედაქტირებს და ა.შ. ეს ყველაფერი მეხსიერებაში შეინახება, რომლის გაკონტროლებაც პარამეტრებიდანაა შესაძლებელი. ასევე, ხელმისაწვდომია ინკოგნიტო ფანჯარაც.Atlas-ის გამოყენებისას შედეგებში არსებულ ბმულზე გადასვლისას ორად გაყოფილი ეკრანი გამოჩნდება: ერთში ვებგვერდი იქნება, მეორეში კი — ChatGPT-ს ტრანსკრიპტი. მიზანი ისაა, რომ AI "დამხმარე" ყოველთვის თქვენ გვერდით იყოს. ამის მიუხედავად, აღნიშნული რეჟიმის გამორთვა ნებისმიერ დროსაა შესაძლებელი; ახალი ბრაუზერი ვებგვერდების შესახებ ინფორმაციასაც შეგიჯამებთ; ის იმეილიდან ტექსტის არჩევასაც შეძლებს და წინადადებებს დააწყობს. ამ ფუნქციას "კურსორ ჩატი" ეწოდება.კონკურენციას რომ დავუბრუნდეთ, უნდა აღინიშნოს, რომ Google საკუთარ ბრაუზერში Gemini AI-ს უფრო ღრმად ინტეგრირებას გეგმავს. ასევე, კომპანია აპირებს, რომ თავის ხელოვნურ ინტელექტს საშუალება მისცეს, რუტინული მოქმედებები თქვენ ნაცვლად შეასრულოს. ამ ფუნქციის გააქტიურების კონკრეტული თარიღი უცნობია, მაგრამ ის, ალბათ მომდევნო თვეებში ჩაეშვება.იხილეთ OpenAI-ს პირდაპირი ტრანსლაციის ჩანაწერი: 

1761214575

აღმოაჩინეს რიგით მეორე უსწრაფესი ასტეროიდი, რომელიც მზის ელვარებაში „იმალებოდა"

ასტრონომებმა დააფიქსირეს 700 მეტრი სიგანის ასტეროიდი, რომლის კვალსაც მზის სიკაშკაშე ფარავდა. მას 2025 SC79 ეწოდება და ჩვენი ვარსკვლავის გარშემო შემოვლას 128 დღეს ანდომებს. ეს ნიშნავს, რომ მთელი სისტემის მასშტაბით იგი სისწრაფით მეორე ადგილზეა. ასევე, ის მეორე ისეთი ობიექტია, რომლის ტრაექტორიაც სრულად ვენერას ორბიტაშია მოქცეული, ზოგჯერ კი მერკურისასაც კვეთს.კარნეგის მეცნიერებათა ინსტიტუტში მომუშავე სკოტ შეპარდმა ახალი ასტეროიდი პირველად 27 სექტემბერს შენიშნა. მას მზის ელვარება იმდენად ჩრდილავდა, რომ ძალიან ძნელად დასაკვირვებელი იყო. ასტრონომის თქმით, ასეთი ობიექტების დროულად გამოვლენა მნიშვნელოვანია, რადგან შეიძლება ისინი დედამიწისთვის პოტენციურ საფრთხეს შეიცავდეს."ყველაზე საშიში ასტეროიდები ყველაზე ძნელად დასაფიქსირებელია. კვლევების უმეტესობაში ასტეროიდები ღამის სიბნელეშია აღმოჩენილი, როცა მათი შემჩნევა შედარებით მარტივია.რაც შეეხება მზესთან ახლომდებარე ასეთ ობიექტებს, მათზე დაკვირვება მხოლოდ შებინდებისას ან განთიადზეა შესაძლებელი. თუ რომელიმე მათგანი დედამიწას მოუახლოვდება, შეიძლება შეჯახების სერიოზული საფრთხე შექმნას", — ამბობს შეპარდი.მან 2025 SC79 ბნელი ენერგიის კამერით გადაიღო, რომელიც ბლანკოს 4-მეტრიან ტელესკოპზეა დამონტაჟებული. ასტეროიდის ავთენტურობა შემდეგ ჯემინისა და მაგელანის ობსერვატორიების მეშვეობით დადასტურდა.სწორედ შეპარდმა და მისმა კოლეგებმა აღმოაჩინეს 2021 წელს ჩვენთვის ცნობილი უსწრაფესი ასტეროიდი. მას 2021 PH27 ეწოდება და მზის გარშემო მოძრაობას 113 დღეს ანდომებს. გამოდის, რომ 2025 SC79-ს ის მხოლოდ 15 დღით უსწრებს. საინტერესოა ისიც, რომ ამაზე მცირე ორბიტული პერიოდი მზის სისტემის პლანეტებში მხოლოდ მერკურის აქვს — 88 დღე.ამჟამად ჩვენი პერსპექტივიდან 2025 SC79 მზის მიღმაა, ამიტომ რამდენიმე თვის განმავლობაში მისი დანახვა შეუძლებელი იქნება. როცა იგი ისევ გამოჩნდება, ასტრონომები დაკვირვებებს განაახლებენ და მეტი ინფორმაციის მოპოვებას შეეცდებიან.

1761207060

მობილურის კალენდარში, 1582 წლის ოქტომბერს 10 დღე აკლია - სპეციალისტთა განმარტება

 თუ თქვენი სმარტფონის კალენდარს გახსნით და 1582 წელს მოძებნით, შესაძლოა, რომ ოქტომბრის თვეს 10 დღე აკლდეს. კერძოდ, 4 რიცხვის შემდეგ პირდაპირ 15 მოდიოდეს, შუაში არსებული დღეები კი გამოტოვებული იყოს.ეს არც აპლიკაციის სისტემური ხარვეზია და არც რაიმე დროით ანომალიას უკავშირდება, არამედ დღეების, კვირების, თვეებისა და წლების დათვლის ცვლილებასთანაა ბმაში.საქმე ისაა, რომ კათოლიკურმა ეკლესიამ გრიგორიანული კალენდარი 1582 წლის ოქტომბერში მიიღო, მანამდე კი ევროპის უმეტეს ნაწილში იულიუსის კალენდარი გამოიყენებოდა, რომელიც იულიუს კეისარმა ძველი წელთაღრიცხვით 45 წელს შემოიღო. ისინი ერთმანეთს ძალიან ჰგავს, რადგან ორივე მზის კალენდარია და 12 თვეს, თითოეულში 28-30 დღესა (საერთო ჯამში 365-ს) და ნაკიან წელს მოიცავს.მთავარი განსხვავება სწორედ ისაა, თუ რამდენ ხანში ერთხელაა ნაკიანი წელიწადი. იულიუსის კალენდარში ის ყოველ 4 წელშია, გრიგორიანულში კი ასეა გარდა იმ წლებისა, რომლებიც 100-ზე ზუსტად იყოფა, 400-ზე კი — არა. ნაკიანი წლები დიდ სხვაობას არ გვაძლევს, მაგრამ ეკლესიისთვის ამან აღდგომის დროის პრობლემა გამოიწვია. 325 წელს გამართული ნიკეის კრების შემდეგ მიიჩნეოდა, რომ აღნიშნული დღესასწაული გაზაფხულის ბუნიობის (21 მარტი) შემდეგი სავსემთვარეობის მომდევნო პირველსავე კვირა დღეს უნდა ყოფილიყო. ამის მიუხედავად, წლების გასვლის პარალელურად გაზაფხულის ბუნიობამ გადაიწია, ამიტომ მე-16 საუკუნეში უკვე 11 მარტს ფიქსირდებოდა და აღდგომის თარიღსაც უშლიდა ხელს.ამის მოგვარება პაპმა გრიგოლ XIII-მ გრიგორიანული კალენდრით გადაწყვიტა. იმისათვის, რომ ის მზის მოძრაობის თანმიმდევრული ყოფილიყო, სათვალავიდან იულიუსის კალენდრის შეუსაბამობის გამო "დაგროვებული" 10 დღის ამოღება გახდა საჭირო. ოქტომბერი იმიტომ შეარჩიეს, რომ ამ თვეში რაიმე მნიშვნელოვან ქრისტიანულ დღესასწაულ ხელი არ შეეშლებოდა.4 ოქტომბერს წმინდანად შერაცხილი ფრანცისკე ასიზელის დღეა და კალენდრიდან სწორედ მისი შემდგომი 10 დღე ამოიღეს. ზუსტად ესაა მიზეზი, რომლის გამოც ზოგიერთ კალენდარში 1582 წლის ოქტომბერი არასრულადაა წარმოდგენილი.

1761206940

სახეს დღეში 800-ჯერ ვეხებით - მეცნიერები განმარტავენ, თუ რა კავშირშია ეს სტრესის დონესთან

 ამ მომენტშიც კი, სანამ ამ ტექსტს კითხულობ, დიდი ალბათობით ერთხელ მაინც შეეხე სახეს ისე, რომ ვერ შენიშნე. ადამიანები სახეს დღეში დაახლოებით 800-ჯერ ვეხებით და ეს თითქმის ყოველთვის გაუცნობიერებლად ხდება. ახლა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ეს გაუცნობიერებელი ჟესტები — განსაკუთრებით მაშინ, როცა ხელი სახის ქვედა ნაწილისკენ მიიწევს — წარმოადგენს გონებრივი სტრესის საიმედო ინდიკატორს ინტენსიური გონებრივი მუშაობისას.ჰიუსტონის უნივერსიტეტისა და ვირჯინიის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის მკვლევრებმა გააანალიზეს 10 აკადემიური თანამშრომლის 170 საათზე მეტი ვიდეოჩანაწერი, რომლებიც საკუთარ ოფისებში ოთხი დღის განმავლობაში მუშაობდნენ. ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებით, რომელიც აფიქსირებდა სახეზე თითოეულ შეხებას, და თერმული კამერით, რომელიც სტრესთან დაკავშირებულ ოფლიანობას ზომავდა, ასეთ შედეგამდე მივიდნენ: ადამიანები, რომლებიც ხშირად ერთდროულად ეხებოდნენ ნიკაპს, ლოყებსა და ცხვირს, აჩვენებდნენ ფიზიოლოგიური სტრესის მნიშვნელოვნად უფრო მაღალ დონეს.ეს ქცევა ევოლუციურ ფესვებს შეიცავს — მსგავს თვითდამამშვიდებელ ჟესტებს მეცნიერები სხვა პრიმატებშიც აკვირდებიან. ნიკაპი, ცხვირი და შუბლი ქმნიან "T-ზონას" — იმ უბნებს, სადაც შეხება ყველაზე ხშირია და სადაც სხეულის თმა და ნერვული დაბოლოებები განსაკუთრებით მჭიდროდაა თავმოყრილი. როდესაც გონებრივი დატვირთვა იზრდება, ხელი ინსტინქტურად მიიწევს ამ ზონებისკენ — შესაძლოა იმიტომ, რომ სტრესულ მომენტებში მათი შეხება კომფორტის განცდას იწვევს."სახის ქვედა ნაწილის თვითშეხება სიმპათიკური ნერვული სისტემის გადატვირთვის მკაფიო ინდიკატორია, რაც გონებრივი სტრესის ნიშანია", — წერენ მკვლევრები ნაშრომში, რომელიც 2025 წლის ემოციური გამოთვლისა და ინტელექტუალური ურთიერთქმედების საერთაშორისო კონფერენციაზე წარადგინეს.სტრესის ტრადიციული გაზომვა გულისცემის მონიტორებით ან ხელზე მიმაგრებული სენსორებით ხდება. სახის შეხება კი მხოლოდ დაკვირვებას საჭიროებს, რაც პოტენციურად გამოსადეგს ხდის სამუშაო გარემოში მონიტორინგისთვის. ამ ქცევის უპირატესობა ისაა, რომ იგი ერთდროულად ასახავს როგორც სტრესის დონეს, ისე ერთ-ერთ მექანიზმს, რომლითაც ადამიანი ამ სტრესს უმკლავდება — ცნობილია, რომ თვითშეხება დამამშვიდებლად მოქმედებს.კვლევის მიგნებები მოკლედ:როდესაც სამუშაო გონებრივად უფრო მოთხოვნადია, ადამიანები უფრო ხშირად ეხებიან სახის ქვედა ნაწილს — ლოყებს, ნიკაპსა და ცხვირს. ეს ქცევა სტრესის მატებასთან ერთად იზრდება და ხშირად გაუცნობიერებლად ხდება.მკვლევრებმა ცხვირის არესთან მდებარე ტემპერატურისა და ოფლიანობის უმცირესი ცვლილებები დააფიქსირეს, როგორც სხეულის სტრესის რეაქციის ინდიკატორი. რთულ ამოცანებზე მუშაობისას ეს ცვლილებები ძლიერდებოდა და ემთხვეოდა სახის ქვედა ნაწილის უფრო ხშირ შეხებებს.მიმიკები ამ შემთხვევაში დიდად არ იყო დამხმარე — ადამიანები ხშირად "ნეიტრალურად" ან "მკაცრად" გამოიყურებოდნენ, მიუხედავად იმისა, რომ სტრესის დონე იზრდებოდა. თვითშეხება უკეთესად ასახავდა დაძაბულობას.როგორ აკვირდებოდნენ მკვლევრები რეალურ დროშიმკვლევრებმა აიყვანეს ექვსი მამაკაცი და ოთხი ქალი — დოქტორანტებიდან პროფესორებამდე. თითოეული მათგანი დათანხმდა, რომ ოთხი დღის განმავლობაში საკუთარი ოფისიდან მუშაობისას კამერით დაკვირვებოდნენ — ძირითადად კითხვისა და კვლევითი ტექსტების წერისას.გამოყენებული იყო სამი ტიპის კამერა:თერმული კამერა ზომავდა ცხვირის არესთან ოფლიანობას (პერინაზალურ ოფლიანობას), რომელიც სტრესისას ჩნდება;ჩვეულებრივი ვიდეოკამერა აღრიცხავდა მიმიკებსა და სახის შეხებებს;ჭერზე დამონტაჟებული კამერა კი აფიქსირებდა სმარტფონის გამოყენებას ან მაგიდიდან დაშორების მომენტებს.როდესაც ხელის პოზიცია სახის არესთან ემთხვეოდა, სისტემა ავტომატურად აფიქსირებდა "სახეზე შეხების" ეპიზოდს და ასახელებდა კონკრეტულ ზონას. შემდგომ მკვლევრებმა ხელით გადაამოწმეს 2000 შემთხვევითი კადრი (თითოეულ მონაწილეზე დაახლოებით 200) და აღმოაჩინეს, რომ ხელოვნურმა ინტელექტმა შეხება 94%-იანი სიზუსტით გამოიცნო.ერთმა აშკარა ტენდენციამ მეთოდოლოგიის სისწორე დაადასტურა: მონაწილეები ძირითადად მარცხენა მხარეს ეხებოდნენ, რაც შეესაბამება ადრინდელ კვლევებს — ადამიანები სპონტანური შეხებისთვის უფრო ხშირად იყენებენ არადომინანტურ ხელს.სახეზე შეხების რომელი ტიპი მიანიშნებს გონებრივ სტრესზემკვლევრებმა ათასობით შემთხვევა გაანალიზეს და შეადარეს თერმული კამერით დაფიქსირებულ სტრესის ნიშნებს. მათ შექმნეს სტატისტიკური მოდელი, რომელიც ითვალისწინებდა სამუშაოს ტიპს, სმარტფონის გამოყენების დროს, შესვენებების სიხშირეს, სამუშაოსადმი დამოკიდებულებას და პიროვნულ მახასიათებლებს.შედეგებმა აჩვენა, რომ სახეზე სხვადასხვა ადგილას შეხება განსხვავებულ ფუნქციას ასრულებს:შუბლზე შეხება ხშირად კონცენტრაციისას ხდება,თვალების ფშვნეტა — დაღლილობისას,ხოლო ნიკაპზე, ლოყასა და ცხვირზე ერთდროული შეხება — სტრესისას.გარდა ამისა, სხვა ქცევებიც სტრესთან იყო კავშირში: მონაწილეები საშუალოდ დროის 68%-ს კითხვასა და წერაში ატარებდნენ — რაც მაღალი კოგნიტიური დატვირთვის ნიშანია და სწორედ ამ დროს აღინიშნებოდა სტრესის მატება.სმარტფონის გამოყენებაც უკავშირდებოდა სტრესს: ისინი ტელეფონს დროის დაახლოებით 3%-ის განმავლობაში ამოწმებდნენ, და ეს ეპიზოდები ხშირად ემთხვეოდა სტრესის გაზრდილ მაჩვენებლებს. გაურკვეველია, იწვევს თუ არა სტრესი ტელეფონის შემოწმებას თუ პირიქით, მაგრამ კორელაცია არსებობს.სტანდარტული ფსიქოლოგიური ტესტებით — State-Trait Anxiety Inventory და NASA Task Load Index — დადგინდა, რომ გონებრივი დატვირთვა და ძალისხმევა მაღალი იყო (შეფასება 20-დან საშუალოდ 12 და 11.6), ფიზიკური დატვირთვა კი დაბალი (5.3), რაც საოფისე გარემოს შეესაბამება. მიუხედავად ამისა, დაბალი იყო ფრუსტრაციის დონე — მხოლოდ 6.2, რაც მიუთითებს, რომ მაღალი გონებრივი დატვირთვა ძლიერი უარყოფითი ემოციების გარეშე მიმდინარეობდა.ინდივიდუალური განსხვავებები — რატომ ეხება სახეს ზოგი უფრო ხშირადოთხდღიანი დაკვირვების განმავლობაში გამოიკვეთა ინდივიდუალური სხვაობებიც: ორი მონაწილე სახეს ბევრად უფრო ხშირად შეეხო, ვიდრე სხვები — ე.წ. "მაღალშეხების" კატეგორია, რომელიც ადრინდელ ფსიქოლოგიურ კვლევებშიც არსებობს. ერთი ქალი კი უაღრესად იშვიათად შეეხო სახეს, რაც მიუთითებს თვითდამშვიდების სხვადასხვა სტრატეგიებზე.2022 წლის კვლევამ აჩვენა, რომ ადამიანებისთვის, რომლებიც ჩვეულებრივ ხშირად ეხებიან სახეს, შეხების აკრძალვამ მეხსიერების მუშაობა გააუარესა და ტვინის აქტივობის ნიმუშები შეცვალა. ცვლილებები ფიზიკურ შეხებამდე მოხდა, რაც ნიშნავს, რომ თვითშეხებისკენ მოძრაობა თავადაც ემოციური რეგულაციის მექანიზმია.ასეთი თვითშეხების სტრატეგიები მხოლოდ ტვინის გარკვეული განვითარების შემდეგ ყალიბდება: მაგალითად, ერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ პუბერტატამდელ და პუბერტატშემდგომ გოგონებს შორის განსხვავებული თვითშეხების ნიმუშები არსებობს — უფროს ასაკში ორი ტიპი ემოციურ თვითრეგულაციას ემსახურება, ერთი კი კომუნიკაციურ ფუნქციას.როდესაც ეს ქცევა ბუნებრივ სამუშაო გარემოში უწყვეტად იზომება, ის გონებრივ სტრესს უფრო ზუსტად ასახავს, ვიდრე მიმიკები — რადგან მიმიკების კონტროლი შეგნებულად შეიძლება, ხოლო თვითშეხება უმეტესად გაუცნობიერებლად ხდება.პრაქტიკული გამოყენება სამუშაო გარემოშიმკვლევრები ხაზს უსვამენ, რომ მათი დასკვნები ეხება მხოლოდ ინდივიდუალურ გონებით მუშაობას, და არა კომუნიკაციას ან სოციალურ სიტუაციებს, სადაც სახის შეხებას სხვა ფუნქცია აქვს. მიუხედავად იმისა, რომ კვლევა მხოლოდ 10 მონაწილეს მოიცავდა, მისი ღირებულება მდგომარეობს სიღრმეში — 170 საათის განმავლობაში წამიერად დაფიქსირებული მონაცემების რაოდენობაში — და სიფართოვეში — სხვადასხვა ასაკისა და პოზიციის მკვლევართა ჩართვაში.სამუშაო გარემოში სტრესის მონიტორინგისას სახის შეხება შეიძლება გახდეს ფასეული სიგნალი, რომელიც მუშაობს უბრალო კამერითაც — ფიზიკურ სენსორებთან შედარებით, რომლებიც სხეულთან კონტაქტს საჭიროებენ.საბოლოოდ: სახეზე 800 ყოველდღიური შეხება უბრალო ჩვევა არ არის — ეს სხეულის მცდელობაა, თავადვე დაიცვას თავი გონებრივი დაძაბულობისგან და გამოავლინოს ის, რასაც სახის გამომეტყველება ვერ აჩვენებს.

1761154629

ჭამის შემდეგ გულის აჩქარება და ძილიანობა - კარდიოქირურგი, ლევან ქარაზანიშვილი განმარტავს მიზეზს

რატომ გვიჩქარდება გული ჭამის შემდეგ? – ცნობილი ექიმი, კარდიოქირურგი ლევან ქარაზანიშვილი გადაცემაში, „ნამდვილი ექიმები“ ამბობს, რომ აღნიშნული სიმპტომი უმეტესად ქალებში ვლინდება.მედიკოსი დეტალურად ხსნის, თუ რა ხდება ამ დროს ორგანიზმში:„მოკლეხნიანი გულის აჩქარება ჭამის შემდეგ შეიძლება საფრთხეს არ წარმოადგენდეს, თუმცა არის ხოლმე შემთხვევები, როდესაც ეს საყურადღებო სიმპტომია.როდესაც საკვებს იღებს ადამიანი, სისხლის დიდი ნაწილი მიედინება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტისკენ, ანუ მონელებაზე გადადის.ასევე ხშირია შემთხვევა, როდესაც ჭამის შემდეგ ძილი მოერევათ ხოლმე. ეს იმიტომ, რომ ამ დროს ტვინს სისხლი აკლდება.რაც შეეხება გულის აჩქარებას, რადგან ამ დროს სისხლის დიდი ნაწილი მიედინება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტისკენ, ამ დროს გულს აკლდება შემომავალი სისხლის ნაწილი, სწორედ ამ დროს ხდება გულის ფრიალი.ასევე კვების შემდეგ იზრდება არტერიული წნევა, რაც უფრო დიდია ულუფა მით უფრო...ეს ემართებათ გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების მქონე ადამიანებსაც, რადგან ამ დროს კუჭი ივსება და აწვება დიაფრაგმას ამ დროს ისეთია გულისცემა, რომ აუცილებელია ექიმს მივმართოთ.შესაძლოა ამ დროს პაციენტს ჰქონდეს საყლაპავის თიაქარიც და ეს იყოს გულისცემის აჩქარების გამომწვევი მიზეზი.ასევე ეს შესაძლოა იყოს კონკრეტული საკვების გამოც, ესენია – მარილი, წიწაკა, ყავა, ღვინო (ალკოჰოლი)“ – ამბობს ექიმი.