1765986462

ქოლესტერინის მედიკამენტებმა, შესაძლოა, შეამცირონ დემენციის რისკი - ახალი კვლევა

ახალი კვლევა ვარაუდობს, რომ სტატინები დაგეხმარებათ ტვინის ჯანმრთელობის დაცვაში.კვლევა, რომელიც გამოქვეყნდა ჟურნალში Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, მხარს უჭერს წინა კვლევებს, რომლებიც მიუთითებენ სტატინების თავის ტვინის დამცავ თვისებებზე.კვლევის თანახმად, სტატინები, მედიკამენტის ტიპი, რომელსაც ჩვეულებრივ იღებენ ადამიანები, რომლებსაც აქვთ “ცუდი" ქოლესტერინის მაღალი დონე, ამცირებს დემენციის ან ალცჰაიმერის დიაგნოზის რისკს.მკვლევარების თეორიით, სტატინებს შეუძლიათ გააუმჯობესონ კოგნიტური ჯანმრთელობა ანთების შემცირებით და ტვინში სისხლის ნაკადის გაუმჯობესებით.ახალი ანალიზი, რომელშიც მონაწილეობს ნახევარ მილიონზე მეტი ზრდასრული ადამიანი, აჩვენებს, რომ დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინების, “ცუდი” ქოლესტერინის, შემცირება დაკავშირებულია დემენციის რისკის არსებით შემცირებასთან, მათ შორის ალცჰაიმერის დაავადებასთან.გარდა სტატინებისა, ვინც რეგულარულად ვარჯიშობს და ჯანსაღ დიეტას იცავს, დაბალი ქოლესტერინი აქვს. ჯანსაღი დიეტა და რეგულარული ვარჯიში ამცირებს დემენციის რისკს.არსებობს რამდენიმე მექანიზმი, რომელიც შეიძლება ჩართული იყოს სტატინების ამ ეფექტში:ნაკლები ანთება - სტატინებს შეუძლიათ შეამცირონ ანთება, პრობლემა, რომელიც დაკავშირებულია ალცჰაიმერის დაავადებასთან და დემენციის სხვა ფორმებთან.ტვინში სისხლის მიმოქცევის გაუმჯობესება - სტატინებს შეუძლიათ გააძლიერონ ტვინში სისხლის მიმოქცევა, პოტენციურად გააუმჯობესონ ჟანგბადის და საკვები ნივთიერებების მიწოდება უჯრედებში და შეამცირონ დაზიანების შანსები.იმ ცილების ნელი ზრდა, რომლებიც აზიანებენ თავის ტვინს - სტატინებმა შეიძლება ხელი შეუშალოს ამილოიდ-ბეტა და ტაუს ზრდას, პროტეინებს, რომლებიც დაკავშირებულია დემენციასთან და ალცჰაიმერთან.გულის დაავადებების რისკ- ფაქტორების შემცირება - “ცუდი ქოლესტერინის” დონის შემცირებით, სტატინები ამცირებს სისხლძარღვთა დემენციის რისკს, დემენციის ტიპი, რომელიც დაკავშირებულია გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებთან, რაც იწვევს ტვინში სისხლის მიმოქცევის დარღვევას.დასკვნები ხაზს უსვამს “ცუდი” ქოლესტერინის მართვის მნიშვნელობას, როგორც დემენციის პრევენციის საერთო სტრატეგიის ნაწილს.წყარო: mkurnali.ge

1765974180

OpenAI-მ სურათების გენერირების ახალი მოდელი გამოუშვა

OpenAI-მ გამოსახულებების ახალი გენერატორი ChatGPT Images წარადგინა. კომპანიის ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებული ინფორმაციით, მოდელი ტექსტური მოთხოვნების საფუძველზე სურათების შექმნისთვის და მათი ზუსტი რედაქტირებისთვის არის განკუთვნილი.ChatGPT Images ფოკუსირებულია გამოსახულების დეტალების შენარჩუნებაზე. გენერაციის სიჩქარე ოთხჯერ გაიზარდა, ხოლო სურათები უფრო რეალისტური გახდა.„ჩვენი გამოსახულების გენერაციის ახალი ფლაგმანური მოდელის წყალობით, თქვენ მიიღებთ ზუსტად იმ შედეგს, რომელსაც წარმოიდგენთ - მიუხედავად იმისა, ქმნით რამეს ნულიდან თუ არსებულ ფოტოს ცვლით“, - აღნიშნეს OpenAI-ში.კომპანიაში ხაზი გაუსვეს, რომ მოდელში მოწინავე ტექნოლოგიებია გამოყენებული. პარალელურად, კომპანიამ გამოსახულებებთან მუშაობისთვის განახლებული ინტერფეისი წარადგინა. ChatGPT Images ყველა მომხმარებლისთვის ხელმისაწვდომი 16 დეკემბერს გახდა.

1765962319

იტალიის მთებში დინოზავრების ათასობით ნაკვალევი აღმოაჩინეს

ჩრდილოეთ იტალიის სტელვიოს ეროვნულ პარკში დინოზავრების ათასობით ნაკვალევი აღმოაჩინეს, რომლებიც 210 მილიონი წლით თარიღდება. ისინი ფოტოგრაფმა ელიო დელა ფერერამ იპოვა.ნაკვალევები, რომელთა დიამეტრიც ზოგჯერ 40 სანტიმეტრს აღწევს, პარალელურ რიგებადაა განლაგებული. ბევრ მათგანზე მკაფიოდ ჩანს თითებისა და ბრჭყალების კვალი. პალეონთოლოგების ვარაუდით, ეს ნაკვალევი პროზავროპოდებს ეკუთვნით - ბალახისმჭამელებს, რომლებსაც გრძელი კისერი, პატარა თავი და ბასრი ბრჭყალები ჰქონდათ.„ვერასდროს წარმოვიდგენდი, რომ ასეთ შთამბეჭდავ აღმოჩენას წავაწყდებოდი იმ რეგიონში, სადაც მე ვცხოვრობ“, - განაცხადა მილანელმა პალეონთოლოგმა, კრისტიანო დალ სასომ.ტრიასულ პერიოდში, დაახლოებით 250-201 მილიონი წლის წინ, კლდე, რომელზეც ნაკვალევები აღმოაჩინეს, მოქცევის ზონას წარმოადგენდა, რომელიც პერიოდულად იფარებოდა წყლით, მოგვიანებით კი ალპების მთათა სისტემის ნაწილი გახდა.

1765954200

კანარის კუნძულებზე ზღვის ზღარბების პანდემიაა - ახალი კვლევა

კანარის კუნძულებზე ზღვის ზღარბების პოპულაცია უეცრად და საგანგაშო მასშტაბით მცირდება. მეცნიერების ინფორმაციით, აქამდე უცნობი პანდემიის შედეგად ზღვის ზღარბების ერთ-ერთი მთავარი სახეობა — Diadema africanum — არქიპელაგზე თითქმის ქრება, რასაც შესაძლოა მძიმე და ხანგრძლივი ეკოლოგიური შედეგები მოჰყვეს.ზღვის ზღარბები უხერხემლო ცხოველები არიან, რომლებიც წყალმცენარეებს ქვებიდან ფხეკენ და ამ გზით რიფებზე მათი ჭარბი ზრდის კონტროლს უზრუნველყოფენ. სწორედ ამიტომ, ისინი მარჯნებისა და სხვა ნელა მზარდი ზღვის ორგანიზმების დაცვის პროცესში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ. თუმცა, როცა ზღვის ზღარბების რაოდენობა უკონტროლოდ იზრდება, ისინი თავად იქცევიან საფრთხედ — ფსკერიდან ზედმეტად ბევრ მცენარეს ანადგურებენ და წყალქვეშა ლანდშაფტებს „უდაბნოდ“ აქცევენ.ახალი კვლევის თანახმად, 2022–2023 წლებში კანარის კუნძულებსა და მადეირაზე დაფიქსირდა „მასობრივი სიკვდილიანობის მოვლენა“, რომელმაც D. africanum-ის პოპულაციები მძიმედ დააზიანა.2022 წლის თებერვალში მკვლევრებმა ლა პალმასა და გომერასთან ახლოს ზღვის ზღარბების დიდი რაოდენობით სიკვდილი დააფიქსირეს. ინფიცირებულ ინდივიდებს უცნაური ქცევა ჰქონდათ — სუსტად რეაგირებდნენ სტიმულზე, მოძრაობა უჭირდათ, სიკვდილამდე კი ეკლები და ქსოვილები სცილდებოდათ.ზუსტი სურათის მისაღებად მეცნიერებმა შვიდ კუნძულზე 76 ლოკაცია შეისწავლეს და 2022–2025 წლების მონაცემები ძველ ჩანაწერებს შეადარეს. შედეგებმა აჩვენა, რომ Diadema africanum-ის რაოდენობა ისტორიულ მინიმუმზეა, ზოგიერთი ადგილობრივი პოპულაცია კი პრაქტიკულად გადაშენებულია.მკვლევრებმა ჯერ ვერ დაადგინეს, რა გახდა ზღვის ზღარბების მასობრივი განადგურების მიზეზი. სხვა რეგიონებში მსგავსი მოვლენები პარაზიტებს უკავშირდებოდა, თუმცა ამ შემთხვევაში დაზუსტებული პასუხი ჯერ არ არსებობს. ასევე უცნობია, როგორ მოხვდა დაავადება კანარის კუნძულებზე — ზღვის დინებებით, ნაოსნობით თუ კლიმატის ცვლილების შედეგად.

1765953120

დნმ-ის კვლევით დაადგინეს, რომელმა ცხოველმა გაავრცელა ადამიანებში ჩვენთვის ცნობილი ყველაზე ადრეული ჭირი

ჭირი, რომელიც ევრაზიაში 2000 წლის განმავლობაში მძვინვარებდა, შუა საუკუნეების შავ ჭირამდე ათასწლეულებით ადრე — ამ დრომდე მხოლოდ ადამიანის ძვლების ნაშთებში იყო დაფიქსირებული. უკვე ათწლეულებია, მეცნიერები ვერ ხსნიდნენ, როგორ გავრცელდა ბრინჯაოს ხანის ჭირი ასე ფართოდ. თუმცა, ახლახან დაადგინეს, სავარაუდოდ რომელი ცხოველი იყო მისი მატარებელი.ახალ, ფართომასშტაბიან კვლევაში, მეცნიერები სწავლობენ დნმ-ის ნარჩენებს ბრინჯაოს ხანის მსხვილფეხა საქონლის, თხებისა და ცხვრების ძვლებსა და კბილებში. კვლევის მიზანია დადგინდეს, როგორ მიგრირებდნენ ეს ცხოველები ადამიანებთან ერთად ახლო აღმოსავლეთის ნაყოფიერი ნახევარმთვარიდან ევრაზიის მასშტაბით.ცხოველთა დნმ-ის ასეთი ძველი ნიმუშები არასოდესაა ბოლომდე ხელუხლებელი. როგორც წესი, ისინი საკმაოდ ფრაგმენტირებულია და ძლიერ არის დაბინძურებული იმ ორგანიზმთა ნარჩენებით, რომლებიც ცხოველის სხეულში ბინადრობდნენ როგორც მის სიცოცხლეში, ისე სიკვდილიდან დიდი ხნის შემდეგ.„როდესაც უძველეს ნიმუშებში შინაური საქონლის დნმ დავტესტეთ, მივიღეთ დაბინძურების კომპლექსური გენეტიკური სოუსი. ეს დიდ დაბრკოლებას წარმოადგენს ცხოველის ნიმუშებიდან ძლიერი სიგნალის მისაღებად, მაგრამ ასევე გვაძლევს შანსს, მოვძებნოთ პათოგენები, რომლებიც აინფიცირებდა ნახირს და მათ მწყემსებს“, — ამბობს არკანზასის უნივერსიტეტის არქეოლოგი ტეილორ ჰერმესი.რუსეთში, ურალის მთების სამხრეთში მდებარე არქეოლოგიურ ძეგლ არკაიმში აღმოჩენილ 4000 წლის წინანდელ მოშინაურებული ცხვრის ნაშთებში, ჰერმესმა და მისმა კოლეგებმა აღმოაჩინეს ერთი პათოგენი, რომელმაც მათი განსაკუთრებული ყურადღება მიიპყრო.ცხვრის ერთ-ერთ კბილზე იპოვეს ჭირის ბაქტერია Yersinia pestis-ი — უძველესი შტამი, რომელსაც არ შეეძლო რწყილების ინფიცირება, როგორც ამას მოგვიანებით, შუა საუკუნეებში აკეთებდა.იმის გამო, რომ Y. pestis-მა ბრინჯაოს ხანაში ჯერ არ იცოდა, როგორ გამოეყენებინა რწყილები, როგორც ვექტორი, არქეოლოგები ხშირად ფიქრობდნენ, თუ როგორ გავრცელდა ჭირი ასე ფართოდ ადამიანებში. ცნობილია, რომ ამ ინფექციამ მრავალი ადამიანი იმსხვერპლა, ერთმანეთისგან ათასობით კილომეტრის დაშორებით აღმოჩენილი მათი სხეულები დღემდე შეიცავს ჭირის იდენტური შტამის გენეტიკურ კვალს.ეს პირველი შემთხვევაა, როცა ამ ბაქტერიების გვიანდელი ბრინჯაოს ხანის შტოს მტკიცებულება ცხოველებში იპოვეს და წლის დასაწყისში, მკვლევრებმა აღმოჩენა არარეცენზირებულ პუბლიკაციაში აღწერეს. ამჯერად, პუბლიკაციამ რეცენზირება უკვე გაიარა.ადვილი წარმოსადგენია, როგორ გადაედო ეს ბაქტერია გარეული ცხოველისგან ევრაზიის ვრცელ სტეპებზე მობალახე შინაურ ცხვარს, რომელიც ამის გამო ცუდად არ გამხდარა, მაგრამ თავად გახდა ბაქტერიის მატარებელი და ის ნახირში და მწყემსებში გაავრცელა. თუმცა, მკვლევრები არ გამორიცხავენ ადამიანისგან ცხვარზე გადადების ალბათობასაც.„ეს უბრალოდ ადამიანების გადაადგილებაზე მეტი უნდა ყოფილიყო. ჭირიანმა ცხვარმა საოცარ აღმოჩენამდე მიგვიყვანა. ახლა მას ვხედავთ, როგორც დინამიკას ხალხს, საქონელსა და ჯერ კიდევ გაურკვეველ მის „ბუნებრივ რეზერვუარს“ შორის, რომელიც შეიძლება იყოს ევრაზიის სტეპებში გავრცელებული მღრღნელები ან გადამფრენი ფრინველები“, — ამბობს ჰერმესი.უძველესი პათოგენების დნმ-ის კვალის პოვნა რთულია. ადამიანები ცხოველებს ადამიანებივით არ მარხავენ და ამიტომ, როგორც წესი, მათი ნარჩენები კარგად შემონახული არ არის.შინაურ ცხოველთა მრავალი ეგზემპლარი, რომლებსაც არქეოლოგები პოულობენ, სინამდვილეში, ადამიანთა სადილის ნარჩენებია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინი ძირითადად მომზადებულია (ცეცხლი დანამდვილებით შლის დნმ-ს).„ამას გარდა, ადამიანები თავს არიდებენ აშკარად ავადმყოფი ცხოველის ჭამას და შესაბამისად, ფაუნის კოლექცია ჯანმრთელი ცხოველებისკენ არის მიკერძოებული. ერთი ინფიცირებული ცხოველის შეჭმამაც კი შეიძლება მრავალი ადამიანი დააინფიციროს; ამ კონკრეტული ცხოველის პოვნისა და შემდგომში შესწავლის ალბათობა დაბალია“, — წერენ მკვლევრები.ბაქტერია Y. pestis-ის შტამები უძველეს ცხოველთა ნაშთებში მხოლოდ მესამედ აღმოაჩინეს. პირველი ორი იყო შუა საუკუნეების ვირთხა და ნეოლითური ძაღლი; თუმცა, მათი დნმ-ის ნიმუშები ზედმეტად ფრაგმენტირებული იყო და სარწმუნო შედეგებს ვერ იძლეოდა.ჰერმესის განცხადებით, ბოლო აღმოჩენა განსაკუთრებით ამაღელვებელია, რადგან ადგილი, სადაც ის იპოვეს — არკაიმი, შინტაშტის კულტურის დასახლებას წარმოადგენდა; ეს ხალხი ქმნიდა ბრინჯაოს შთამბეჭდავ იარაღებს, ჯირითობდნენ ცხენებით და საკუთარ გენებს ავრცელებდნენ ცენტრალურ აზიაში. გვიანდელი ბრინჯაოს ხანის ჭირის შტამის კვალი ამ ხალხის ძვლების ნაშთებშიც აღმოაჩინეს.მაშინ, როცა ეს ინფიცირებული ცხვარი ცხოვრობდა, შინტაშტას ხალხი ჯერ მაშინ იწყებდა თავიანთი საქონლის ნახირის გაფართოებას, რადგან ცხენით ჯირითის უნარი მათ დიდი ტერიტორიის სწრაფად დაფარვის საშუალებას აძლევდა, რაც პოტენციურად ზრდიდა ჭირის მქონე გარეულ ცხოველებთან ურთიერთობის შანსს.მომზადებულია ScienceAlert-ის მიხედვით, რომელიც მიხეილ ჭაბუკაშვილმა თარგმნა

1765869530

ეგვიპტეში 4 400 წლის მზის ტაძრის ნანგრევები აღმოაჩინეს

ეგვიპტეში, აბუსირის ნეკროპოლისში მზის ტაძრის ნანგრევები აღმოაჩინეს, რომლის ასაკიც 4 400 წელია. არქეოლოგებმა იპოვეს ტაძრის შესასვლელი, იატაკი, სვეტები და რელიგიური დღესასწაულების კალენდარი.სპეციალისტები ვარაუდობენ, რომ ტაძარი ფარაონ ნიუსერას მმართველობის დროს აშენდა, რომელიც ტახტს ძველი წელთაღრიცხვით 2420-2389 წლებში იკავებდა. მათივე შეფასებით, ტაძრის ფართობი 1000 კვადრატულ მეტრს აღემატებოდა.წინასწარი კვლევები აჩვენებს, რომ მას შემდეგ, რაც ტაძარი სამეფო კულტის ადგილად აღარ გამოიყენებოდა, ის პატარა დასახლებად გადაკეთდა. ამის წყალობით, მეცნიერები შეძლებენ შეისწავლონ მემფისის რეგიონის ყოველდღიური ცხოვრება იმ პერიოდში, რომელიც ხშირად ცუდად დოკუმენტირებულად ითვლება.

1765816480

საჭმლის ზეთისგან შექმნეს წებო, რომელსაც მანქანის გათრევაც კი შეუძლია

მეცნიერებმა ნარჩენი ზეთისგან ახალი ტიპის გადამუშავებადი პლასტმასა შექმნეს, რომელიც განსაკუთრებული სიმტკიცით გამოირჩევა — ექსპერიმენტის ფარგლებში მანქანის გათრევაც კი შეძლო.კვლევის ავტორებმა ზეთის მოლეკულები ქიმიურად დაშალეს და მათგან პოლიესტერის ტიპის პლასტმასა მიიღეს, რომლის თვისებები დაბალი სიმკვრივის პოლიეთილენს ჰგავს, თუმცა ბევრად უფრო ძლიერი წებოვანი უნარი აქვს.ტესტირებისას მიღებულმა მასალამ უჟანგავი ფოლადის ფირფიტები ისე მტკიცედ დააკავშირა, რომ 123 კილოგრამიანი ტვირთის და ავტომობილის გადაადგილებაც შეძლო.მეცნიერების თქმით, ახალი მასალა მრავალჯერადი გადამუშავების შემდეგაც ინარჩუნებს თავის თვისებებს და დიდი პოტენციალი აქვს ეკომეგობრული შეფუთვების, ავტონაწილების, სამედიცინო მოწყობილობებისა და ელექტრონიკის წარმოებაში.კვლევა გამოქვეყნდა ჟურნალში Journal of the American Chemical Society.

1765807080

ეკრანთან გატარებული დრო 5 წლამდე ბავშვების ტვინის განვითარებას აფერხებს - ტომოგრაფიის შედეგებს მეცნიერები აქვეყნებენ

ბოლო ათწლეულში პატარები ეკრანთან უფრო და უფრო დიდ დროს ატარებენ. ექსპერტებს კი აინტერესებთ, რა გავლენა აქვს მათ ტვინზე ტელევიზორთან, სმარტფონთან და პლანშეტთან გატარებულ დროს სწორედ ტვინის განვითარების უმნიშვნელოვანეს პერიოდში."ესაა პირველი კვლევა, რომელიც ეკრანთან გატარებულ დიდ დროსა და ტვინის სტრუქტურის განვითარების დაბალ მაჩვენებელს ზომავს სკოლამდელი ასაკის ბავშვებში", — ამბობს კვლევის ავტორი ჯონ ჰიუტონი, რომელიც ცინცინატის ბავშვთა საავადმყოფოს პედიატრი და კლინიკური კვლევების ხელმძღვანელია.3-დან 5 წლამდე ბავშვების ტვინს მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია (MRI) ჩაუტარეს. ახალ კვლევაში ჯამში 47 ჯანმრთელი ბავშვი მონაწილეობდა, მათგან 27 გოგო და 20 — ბიჭი იყო და ისინი საბავშვო ბაღში ჯერ არ დადიოდნენ.ტომოგრაფიის ჩატარებამდე, ბავშვებს მისცეს კოგნიტური ტესტები, მშობლებმა კი შეავსეს ამერიკის პედიატრების აკადემიის (AAP) მიერ შემუშავებული ტესტი, რომელიც ზომავს ეკრანთან გატარებულ დროს სხვა აუცილებელ ქცევებთან შეფარდებით.სკანირების შედეგად აღმოჩნდა, რომ იმ ბავშვებში, რომლებიც ეკრანთან რეკომენდირებულ 1 საათზე მეტს ატარებენ დღის განმავლობაში, ტვინის თეთრი ნივთიერება ნაკლებადაა განვითარებული. ტვინის ეს ნაწილი პასუხისმგებელია ენის, საუბრისა და კოგნიტური უნარების განვითარებაზე.ნაცრისფერი ნივთიერება შეიცავს ტვინის უჯრედების დიდ ნაწილს, რომელთა საშუალებითაც სხეულ გადაწყვეტილებებს იღებს. თეთრი ნივთიერება შედგება ნეირონებისგანმ რომლებიც აკავშირებს ტვინის უჯრედებს ნერვულ სისტემასთან.შედეგებმა აჩვენა, რომ ის ბავშვები, რომლებიც რეკომენდირებულზე დიდ დროს ატარებდნენ ეკრანთან და ასევე დაბალი მაჩვენებელი ჰქონდათ მშობლებთან ურთიერთობის, ტვინის ნაკლებად განვითარებული და ორგანიზებული თეთრი ნივთიერება ჰქონდათ.სხვა კვლევებმა აჩვენეს, რომ ისეთი ქცევები, როგორიცაა კითხვა, სირბილი, ვარჯიში და მუსიკალურ ინსტრუმენტებზე დაკვრის სწავლა ტვინის თეთრი ნივთიერების სტრუქტურასა და ორგანიზებულობას აუმჯობესებს.ჰიუტონის თქმით, კვლევის მიხედვით ბავშვები ეკრანთან საშუალოდ 2 საათს ატარებდნენ. არჩევისას კითხვარი კი ამ ქცევას ერთიდან ხუთ საათამდე ზომავდა.კვლევებმა აჩვენა, რომ ტელევიზორის ხშირი ყურება კავშირშია ბავშვების მხრიდან ნაკლები ყურადღების გამოხატვასა და თავისუფალ აზროვნებაში. ამ დროს იზრდება კვების დარღვევების ჩვევების რისკიც და ქცევის პრობლემებიც. ეკრანთან გატარებული ჭარბი დრო ასევე აჩვენებს ენის სწავლის დაგვიანებებს, ძილის პრობლემებს, ძირითადი ფუნქციების მოშლას და აქვეითებს მშობლისა და შვილის ურთერთობის ხარისხს.ასეთი ცხოვრების სტილის შემთხვევაში, ბავშვები ეკრანს ვერ წყდებიან ჭამის დროს, ან მაშინ, როდესაც დასაძინებლად მიდიან.ექსპერტების თქმით, შემაშფოთებელია ის ასაკი, რომლიდანაც ბავშვები ეკრანებზე დამოკიდებულებას ავლენენ. ჰიუტონის თქმით, კვლევაში მონაწილეთა 90% პროცენტი დროის დიდი ნაწილის გატარებას ტექნოლოგიებთან 1 წლის ასაკიდან იწყებს.

1765795320

ასოების ხელით წერა კითხვის სასწავლად საუკეთესო ტექნიკაა - კვლევა

ხელით წერა ადამიანებს გარკვეული უნარების ბევრად უფრო სწრაფად და უკეთესად დაუფლებაში ეხმარება, ვიდრე იგივე მასალის ბეჭდვისა და ვიდეოების ყურების საშუალებით შესწავლა.რეპმა და წამყვანმა ავტორმა რობერტ უაილიმ, ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულმა დოქტორმა, რომელიც ამჟამად გრინსბოროში, ჩრდილოეთ კაროლინას უნივერსიტეტში მოღვაწეობს, ჩაატარეს ექსპერიმენტი, სადაც მოსწავლეთა სამ ჯგუფად დაყოფილ 42 ადამიანს არაბული ანბანი ასწავლეს: მწერლებს, მბეჭდავებსა და ვიდეოს მაყურებლებს.ასოებს ყველა ერთდროულად სწავლობდა ვიდეოების ყურებისას, სადაც ისინი იწერებოდა და ხმოვანდებოდა. თითოეულ ასოსთან გაცნობის შემდეგ სამი ჯგუფის წევრებს დანახულისა და მოსმენილის სწავლა სხვადასხვა გზებით უნდა ეცადათ. ვიდეოს ჯგუფს ეკრანზე ასოს აჩვენებდნენ და უნდა ეთქვათ, იყო თუ არა ის წინათ დანახულის ანალოგიური. მბეჭდავებს იგი კლავიატურაზე უნდა ეპოვათ, ხოლო მწერლებს იგი კალმით ფურცელზე უნდა გადმოეტანათ.საბოლოოდ, 6 ასეთი სესიის შემდეგ, ყველას შეეძლო ასოთა ამოცნობა და შეცდომათა რაოდენობაც მცირე იყო, მაგრამ მწერალთა ჯგუფმა გაწაფულობის ამ დონეს სხვა ჯგუფებზე ადრე მიაღწია, რამდენიმე მათგანმა — მხოლოდ ორ სესიაში.შემდეგ მკვლევრებმა გადაწყვიტეს განესაზღვრათ, რამდენად შეეძლოთ ჯგუფებს ამ ახალი ცოდნის განზოგადება. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ყველა ცნობდა ასოებს, მაგრამ ნამდვილად შეეძლო თუ არა რომელიმეს მათი პროფესიონალურად გამოყენება წერის, ახალი სიტყვების მართლწერისა და უცხო სიტყვების ამოკითხვასთან მიმართებაში?დაბეჯითებით შეიძლება ითქვას, რომ ყველაფერი ეს მწერალთა ჯგუფს უკეთესად გამოსდიოდა. 

1765778532

მეცნიერები აცხადებენ, რომ უძველესი კოცონის ნარჩენები აღმოაჩინეს

არქეოლოგებმა ინგლისში, სუფოლკის საგრაფოში მდებარე არქეოლოგიური ძეგლის ადგილის შესახებ 350 ათასი წლით ადრე, ვიდრე აქამდე ითვლებოდა.მათი კვლევები ჟურნალში Nature გამოქვეყნდა.ცეცხლის განზრახ დანთების ყველაზე ძველ უდავო საიმედოდ 50 ათასი წლის საფრანგეთის ტერიტორიაზე მდებარეობს. მიუხედავად იმისა, რომ ბუნებრივი ცეცხლი მილიონ წელზე მეტი ხნის წინ გამოიყენებოდა, ბრიტანულად მიღებული ახალი მონაცემები მიუთითებს 400 ათასი წლის წინ ადამიანების წინააღმდეგ მიზანმიმართულად. შექმნაზე.ბარნჰემის დასახლებაში, გათხრების ადგილას აღმოჩენილია დამწვარი თიხის ნაკვეთი და ქვის იარაღები მაღალი ზემოქმედების კვალის ნიშნებით. გეოქიმიურმა ანალიზიმა აჩვენა, რა მაღალი იყო ერთი და იმავე ადგილას, ცეცხლის არაერთხელ დანთების შედეგად 700 გრადუსზე მაღალი იყო.საკვანძო მტკიცებულება არის მინერალური პირიტის ორი ფრაგმენტის აღმოჩენა, რომელიც კაჟზე დარტყმის ნაპერწკალს შეუძლია. ის ამ ადგილას არ მოიპოვება, რაც ათობით კილომეტრის ქვეშ მდებარეობს სანაპიროდან მის მიზანმიმართულ ტრანსპორტირებაზე მიუთითებს.მეცნიერთა აზრით, ცეცხლს ადრეული ნედერტალელები ანთებულან, რადგან ჰომო საპიენსებს იმ დროს აფრიკას ჯერ არ აქვს. ამას ადასტურებს ევროპის სხვა რეგიონები ანალოგიურ ასაკოვან ნეანდერტალელთა დნმ-ის მქონე ნამარხების აღმოჩენები.მკვლევარები, ცეცხლზე კონტროლის ადამიანის ევოლუციაში გადამწყვეტი როლი უნდა ეთამაშა. ის უზრუნველყოფდა სითბოს, დაცვას, საკვების მომზადების შესაძლებლობას და, შესაძლოა, ხელს უწყობდეს მეტყველების ინტერაქციას და განვითარებას.

1765744673

ასაკის მატებასთან ერთად ადამიანები უფრო ადრე იღვიძებენ - მეცნიერებმა ეს მოვლენა ახსნეს

ხშირად გაიგონებთ ფრაზას, რომ ხანდაზმული ადამიანები მზის ამოსვლამდე იღვიძებენ. თუმცა, როგორც აღნიშნულია huffpost.com-ის სტატიაში, ეს დიდწილად სიმართლეა. აღმოჩნდა, რომ სხეულის უნარი ბუნებრივად დაიძინოს და გაიღვიძოს მზის რიტმის შესაბამისად, გენეტიკისა და დაბერების ბუნებრივი პროცესის ნაწილია.ძილის ცვლილებების მთავარი ფაქტორი ასაკთან დაკავშირებული ფიზიოლოგიური ცვლილებებია. მიჩიგანის უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის პროფესორმა სინდი ლუსტიგმა და არიზონის სამედიცინო მეცნიერებათა უნივერსიტეტის ძილისა და ცირკადული მეცნიერებების ცენტრის დირექტორმა, დოქტორმა საირამ პართჰასარათიმ, ამ პროცესის ძირითადი მიზეზები განმარტეს.ასაკის მატებასთან ერთად ტვინი ნაკლებად მგრძნობიარე ხდება. ტვინი ვეღარ აღიქვამს ისე ეფექტურად ისეთ სიგნალებს, როგორიცაა მზის ჩასვლა და ამოსვლა, მზის შუქი, კვება, სოციალური ნიშნები და ფიზიკური აქტივობა, რომლებიც გვანიშნებს, დღის რომელ მონაკვეთში ვართ. ამ სიგნალებს „დროის მიმღემებს“ უწოდებენ, რადგან ისინი ტვინს ეხმარება გააცნობიეროს თავისი ადგილი 24-საათიან ციკლურ რიტმში.ამიტომ ახალგაზრდები უკვე საღამოს გრძნობენ, რომ რამდენიმე საათში დაძინება დასჭირდებათ. უფრო ასაკოვან ადამიანებს ეს უნარი ხშირად ეკარგებათ. დროის სიგნალების ასე აღქმის უუნარობა ერთ-ერთი მიზეზია, რის გამოც ხანდაზმული ადამიანები უფრო ადრე იღლებიან, ვიდრე მათი შვილები ან შვილიშვილები. შედეგად კი ისინი იღვიძებენ უფრო ადრე და ხშირად სრულად დასვენებულებიც არიან, ვიდრე დანარჩენი სამყარო.კიდევ ერთი მიზეზი — სინათლეასაკის მატებასთან ერთად მხედველობაში ცვლილებები ხდება, რაც ამცირებს იმ სინათლის ინტენსივობას, რომელსაც ტვინი იღებს. ეს კი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ცირკადული „საათის“ სწორი რიტმის შენარჩუნებაში.პართჰასარათიმ განმარტა, რომ ეს განსაკუთრებით ეხება კატარაქტის მქონე ადამიანებს - თვალის ფართოდ გავრცელებულ დაავადებას. კატარაქტა იწვევს მხედველობის დაბინდვას, ორმაგ ხედვას და ზოგად მხედველობით პრობლემებს, რაც კიდევ უფრო ართულებს ტვინის მიერ სინათლის სიგნალების სწორად აღქმას.

1765734808

ევროპოლმა 2035 წლისთვის ადამიანებსა და რობოტებს შორის შესაძლო ომი იწინასწარმეტყველა - The Telegraph

ევროპის პოლიცია (ევროპოლი) არ გამორიცხავს ადამიანებსა და რობოტებს შორის კონფლიქტის სცენარს 2035 წლისთვის. ამის შესახებ წერს The Telegraph-ი უწყების ოფიციალურ ანგარიშზე დაყრდნობით.დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ რობოტები მასობრივად დაიკავებენ სამუშაო ადგილებს მიწოდების, დასუფთავებისა და მომსახურების სფეროებში, რამაც შესაძლოა სოციალური აფეთქება გამოიწვიოს.შემოსავლის გარეშე დარჩენილი და დაზარალებული ადამიანები პროტესტის გამოხატვას დაიწყებენ, გამოვლენ ქუჩებში და „რობოტების ცემას“ დაიწყებენ. ეს კი ღია დაპირისპირების მიზეზი გახდება.