მოდიფიცირებულმა ჰერპესის ვირუსმა სიმსივნის განადგურება შეძლო

 მეცნიერებმა ჰერპესის ვირუსი გენეტიკურად შეცვალეს და ის მელანომის, კანის კიბოს, წინააღმდეგ გამოცადეს. 1/2 ფაზის კლინიკური კვლევის შედეგებმა აჩვენა, რომ მას მწვავე სტადიის სიმსივნის განადგურებაც შეუძლია და მაშინაც ეფექტიანია, რომ მავნე უჯრედები ორგანიზმში ღრმადაა გავრცელებული.

გენეტიკურად შეცვლილი ვირუსი — RP1 — მკვლევრებმა კანის ზედაპირის ქვეშ ან ორგანოებში არსებულ მელანომაში შეუშვეს (ფილტვები, ღვიძლი). თერაპიის მიმართ დადებითი რეაქციის მქონე პაციენტებში ვირუსმა ის სიმსივნური წარმონაქმნებიც დააპატარავა, რომლებშიც ინიექცია პირდაპირ არ გაკეთებულა. ეს მიანიშნებს, რომ მას შეუძლია, სხეულის შედარებით მიუდგომელ ნაწილებში არსებულ სიმსივნეებსაც შეუტიოს.

შედეგები მეცნიერებმა კლინიკური ონკოლოგიის ამერიკული საზოგადოების 2025 წლის შეხვედრაზე წარადგინეს, თუმცა კვლევას ჯერჯერობით რეფერირების პროცესი არ გაუვლია. პირველადი მონაცემებით დაინტერესების გამო, მიმდინარე წლის დასაწყისში აშშ-ის საკვებისა და მედიკამენტების ხარისხის კონტროლის სამსახურმა (FDA) ამ ტესტირებას პრიორიტეტი მიანიჭა, თუკი თერაპიაში პრეპარატი ნივოლუმაბი შენარჩუნდებოდა. მისი დამატებით ვირუსი მელანომას უფრო ძლიერად ეწინააღმდეგება. 

ეს კომბინაცია 140 პაციენტზე გამოცადეს, რომელთა დაახლოებით მესამედშიც მკურნალობამ კარგი ეფექტი აჩვენა. მათ ინიექცია ჯერ ყოველ 2 კვირაში უკეთდებოდათ, 8 ციკლის შემდეგ კი 2 წლის განმავლობაში მხოლოდ ნივოლუმაბის მიღებას განაგრძობდნენ. ამან დადებითი დინამიკის მქონე მონაწილეთა 80-90%-ში სიმსივნის ზომა 30%-ზე მეტით შეამცირა. კანის ზედაპირზეც და სიღრმეშიც მკურნალობის ეფექტიანობა და უსაფრთხოება ერთნაირი იყო.

რა თქმა უნდა, შეცვლილი ვირუსი ორგანიზმში მოხვედრისას ჰერპესს არ იწვევს. დღემდე FDA-ის გამოყენების ნებართვა ვირუსის ბაზაზე შექმნილი მხოლოდ ერთი ონკოლოგიური პრეპარატისთვის აქვს გაცემული. ესაა Imlygic, რომელიც მხოლოდ კანზე ან ლიმფურ კვანძებში არსებული ბოლო სტადიის მელანომისას ინიშნება. მისგან განსხვავებით, RP1-ს უფრო ღრმა მავნე ქსოვილების განადგურების პოტენციალიც აქვს.

ამ კვლევას ბიოტექნოლოგიური კომპანია Replimune Group აფინანსებს, რომელიც ონკოლიტიკური ვირუსული თერაპიითაა დაინტერესებული. მასში ვირუსების მიერ უჯრედებში შეღწევის უნარი ჩვენს სასარგებლოდაა გამოყენებული, თუმცა ისე, რომ ჯანმრთელი ქსოვილები უვნებელი დარჩეს. ეს ანტიგენებსაც ააქტიურებს და იმუნურ სისტემას სიმსივნისკენ მიმართავს.

FDA-იმ RP1-ის განხილვის ბოლო ვადად 2025 წლის 22 ივლისი დაასახელა. თუ შედეგებით კმაყოფილები იქნებიან, შესაძლოა, პრეპარატი ზოგი პაციენტისთვის მალე ხელმისაწვდომიც გახდეს. ამჟამად კი ტესტირების მესამე ფაზა მიმდინარეობს, რომელშიც 400 ადამიანია ჩართული.