2300 წლის წინ გარდაცვლილი ბიჭის მუმიას ოქროს გული და ენა ჰქონდა

მუმია

„ოქროს ბიჭის“ მუმია ეგვიპტეში 1916 წელს იპოვეს, მაგრამ მხოლოდ ახლა, კომპიუტერული ტომოგრაფიის გამოყენებით, მეცნიერებმა აღმოაჩინეს მისი ოქროს გული, ენა და მრავალი ამულეტი.

ყველა მუმიას არ გაუმართლა, რომ გამხდარიყვნენ ისეთივე ცნობილი, როგორც ფარაონ ტუტანხამონის მუმია, მაგრამ შესაძლებელია, რომ ბევრი მათგანი მაინც ელოდება თავის გამობრწყინებას. 

ეს არის მოზარდის მუმია, რომელიც ჯერ კიდევ 1916 წელს აღმოაჩინეს ედფუში, სამხრეთ ეგვიპტეში, შემდეგ კი საუკუნეზე მეტი ხნის განმავლობაში აგროვებდა მტვერს ათეულობით მსგავს მუმიასთან ერთად, კაიროს ეგვიპტის მუზეუმში. მაგრამ რა არის უბრალო ასი წელი 23-ე საუკუნის მუმიისთვის?

როდესაც მეცნიერთა ჯგუფმა დოქტორ საჰარ სალიმის ხელმძღვანელობით კაიროს უნივერსიტეტიდან გადაწყვიტა ამ მუმიის შესწავლა კომპიუტერული ტომოგრაფიის გამოყენებით (მათი ნამუშევარი გამოქვეყნდა Frontiers in Medicine-ში), მკვლევრები გაოცებულები დარჩნენ, როცა აღმოაჩინეს, რომ მუმიას ოქროს გული და ოქროს ენა ჰქონდა. მასთან ერთად 49 ამულეტია შეფუთული, რომელთაგან ბევრი ასევე ოქროსია. მეცნიერებმა მუმიას მაშინვე შეარქვეს „ოქროს ბიჭი“, სამუშაოების დასრულების შემდეგ კი ის მუზეუმის მთავარ დარბაზში გადავა.

თვალთახედვისგან დამალული საგანძური


როგორც სკანირებისა და დამატებითი კვლევის დროს გაირკვა, ახალგაზრდა 14-15 წლის ასაკში გარდაიცვალა და სიცოცხლის განმავლობაში, დიდი ალბათობით, „ოქროს ახალგაზრდობას“, ანუ ეგვიპტური საზოგადოების ზედა ფენას ეკუთვნოდა. ამის შესახებ შეიძლება ვიმსჯელოთ მისი ძვლებისა და კბილების მდგომარეობით, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ის კარგად იკვებებოდა და ასევე მუმიფიკაციის პროცესი ჩატარებულია „უმაღლეს დონეზე“, როდესაც ამოღებულია ტვინი და შინაგანი ორგანოები.

სურათებმა ასევე აჩვენა, რომ სახვევების ქვეშ, რომლითაც გარდაცვლილის ცხედარი მუმიფიკაციის პროცესში იყო გახვეული, 21 ტიპის მრავალი ამულეტი იმალებოდა, პირში ოქროს ენა ჩასვეს და გულის ფორმის ოქროს ხოჭო ჩადეს მკერდში.
დოქტორ სალიმის თქმით, ძველი ეგვიპტელებისთვის მიცვალებულთა სხეულებზე ამულეტების დადება იყო ჩვეულება, რომლებიც შექმნილია იმისთვის, რომ დაიცვას და სიცოცხლისუნარიანობა მისცეს მათ შემდგომ ცხოვრებაში. კერძოდ, ოქროს ენა იყო საჭირო, რათა მიცვალებულს შეძლებოდა, დაკავშირებოდა ღმერთებს, რომლებსაც მას უნდა შეხვედროდა მიცვალებულთა სამეფოში.

ფოტოებმა ასევე აჩვენა, რომ ახალგაზრდა კაცს ფეხზე სანდლები ეცვა, რაც აუცილებელი იყო, რომ მიცვალებულთა სამეფოში მისვლის შემდეგ მას სარკოფაგიდან გამოსასვლელი ჰქონოდა. 

მაგრამ ხოჭოს ამულეტმა განსაკუთრებული შთაბეჭდილება მოახდინა ექიმ სალიმზე. მან მისი 3D დაბეჭდილი ასლიც კი შეუკვეთა. მისი თქმით, მღვდელმა ხოჭოს უკანა მხარეს დაწერა სტრიქონები, მკვდრების წიგნიდან, მნიშვნელოვანი ძველი ეგვიპტური ტექსტი, რომელიც ემსახურებოდა გარდაცვლილთა გზამკვლევს შემდგომ ცხოვრებაში, რათა დახმარებოდა ახალგაზრდას, უკანასკნელ მოგზაურობაში.

შეისწავლეს ისე, რომ არ დააზიანეს


ქვეყნის სამხრეთით მდებარე ქალაქ ედფუში აღმოაჩინეს გვიანდელი პტოლემეოსის მუმია (დაახლოებით ძვ.წ.აღ 332 წ), სადაც ღვთაება ჰორუსისადმი მიძღვნილი ედფუს ცნობილი და კარგად შემონახული ტაძარი მდებარეობს.

აღმოჩენა გაკეთდა ექვსი წლით ადრე, ბრიტანელი არქეოლოგის ჰოვარდ კარტერის ცნობილ ექსპედიციამდე, რომელმაც აღმოაჩინა ტუტანხამონის საფლავი მეფეთა ველზე.

„ოქროს ბიჭის“ მუმია ორ სარკოფაგში დაილუქა. გარედან ბერძნული წარწერა იყო, სარკოფაგი შიგნიდან ხისგან იყო გაკეთებული, თავად მუმიას კი ოქროს ნიღაბი ამშვენებდა.

კომპიუტერის სკანირების გამოყენებით გაკეთებული აღმოჩენა მეცნიერებს საფუძველს აძლევს იმედოვნებდნენ, რომ ახლა მათ კიდევ ბევრი შესანიშნავი აღმოჩენა ელის.

„მე-19 და მე-20 საუკუნის დასაწყისში ეგვიპტეში ჩატარდა ფართო გათხრები, რის შედეგადაც ათასობით კარგად შემონახული მუმია აღმოაჩინეს, ბევრი ჯერ კიდევ მჭიდროდ იყო გახვეული სახვევებში და სარკოფაგებში“, - ამბობს დოქტორი სალიმი. „მრავალი მუმია ათწლეულების განმავლობაში წევს სარდაფში და ელოდება შესწავლას და მუზეუმის ექსპოზიციაში შეტანას.

წარსულში მკვლევრები არ ყოყმანობდნენ მუმიებს სახვევების მოხსნასა სამეცნიერო მიზნებისთვის გახსნას, განმარტავს მეცნიერი.

დღეს მათ გადაწყვიტეს, უარი ეთქვათ ასეთ ბარბაროსულ მეთოდებზე, შემდეგ კი გამოვიდა კომპიუტერული ტომოგრაფია, რომელიც საშუალებას აძლევს ერთი სურათის ნაცვლად გააკეთოს სხეულის ასობით პროექცია, შექმნას სამგანზომილებიანი მოდელი და მისი დახმარებით გამოიტანონ დასკვნები ძველი ეგვიპტელების ჯანმრთელობის მდგომარეობის, წეს-ჩვეულებებისა და რწმენის შესახებ.